Çocukların sebze tüketimini artırmak için, ebeveynler genellikle havuç yeme noktasında şu vecizeyi kullanırlar: "Havuç yersen gözlerin daha iyi görür !" 

Fakat havuç tüketmenin gözlere iyi geldiğini söyleyen bu yaygın kanının herhangi bir gerçeklik payı var mı?

Cevap; hem evet, hem hayır. Öncelikle; eğer mükemmel bir görüşten daha az bir görme yeteneğine sahipseniz, havuçlar görüş keskinliğinizi geliştirmeyecektir. Örneğin; havuç tüketimi  hiç görmeyen birisine 20/20 görüşü vermeyecektir. Fakat sebzelerdeki vitaminler bir bütün olarak göz sağlığınızı destekleyicidir. Havuçlar; vücudun A vitaminine (göz sağlığı için önemlidir) dönüştürdüğü bir madde olan beta-karoten içerir.

Yüzlerce yıldır sağlık açısından faydalı olarak etiketlenen havucun; Orta Çağda, cinsel yollarla bulaşan hastalıklardan tutun da yılan ısırıklarına kadar tedavi edici olduğuna inanılırdı . Sonrasında İkinci Dünya "Paylaşım" Savaşı sırasında, havuçlar, özellikle gece görüşü olmak üzere görme ile ilişkilendirildi. İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri; yetenekli bir savaş pilotu olan John "Cats' Eyes --Kedinin Gözleri--" Cunningham'ın güçlü bir gece görüşü ve keskin nişancılık için havuç tükettiğini anlattığı bir hikaye yayımladı. Bu hikayenin yansıması olarak, İngiliz toplumunda giderek artan bir havuç tüketimi görülmeye başlandı. İnsanlar, İkinci Dünya "Paylaşım" Savaşı sırasında keskin bir görüş sağladığına inandıkları havucun kendi görme yeteneklerini de güçlendirmesini istiyordu. "Kedinin Gözleri"nin anlattığı havuç tüketme üzerine olan bu hikaye oldukça başarılı oldu, ancak gerçekte ise; Kraliyet Hava Kuvvetleri; geceleri Lutfwaffe bombardımanlarını saptamak için aslında radar kullandığı gerçeğini bu propaganda ile gizledi.

Her ne kadar İngiliz propagandası; havuçlara hak ettiğinden fazla bir görme-ilişkili saygınlık addetse de, havuçta bulunan vitaminlerin bir bütün olarak göz sağlığına destekleyici olduğuna dair şüphe yoktur.

Peki havuçlar gözlerinize nasıl yardımcı oluyor?


Havuç ve Göz Sağlığı

Havuçlar; birçok turuncu meyve ve sebzelerde bulunan bir karotenoid pigment olan beta-karoten bakımından zengin gıdalardır. Beta-karoten ise; A vitamini için önemli bir öncüldür (prekursör). Yani aşırı düzeyde bir A vitamini eksikliği, körlüğe sebep olabilir. Nitekim, gelişmekte olan ülkelerde körlüğün önde gelen nedenin A vitamini eksikliği olduğu raporlanmıştır.
Bununla birlikte, A vitamini eksikliği; aynı zamanda, gözlerin daha fazla göz yaşı üretememesi, gözlerde kuruluk, şişmiş göz kapakları ve korneal ülser gibi sorunların olduğu bir hastalık olan kseroftalmiye sebep olabilir. Öte yandan A vitamini; körlüğün Dünya'daki başlıca sebeplerinden olan katarakt oluşumunu ve maküler dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı) engelleyebilir . Ancak, eğer görüş problemleriniz A vitaminine bağlı sorunlar değilse, ne kadar havuç yerseniz yiyin görüşünüzde bir değişiklik meydana gelmeyecektir.

Ayrıca, gözlerinize yardımcı olan beta-karoten içeren tek sebze havuç değildir. Diğer turuncu yiyecekler, örneğin; tatlı patates (sarmaşık patatesi), mango, bal kabağı, kayısı ve kavun da beta-karoten kaynağıdır. Aynı zamanda, bu besin öğesi; süt ve peynir gibi süt ürünlerinde ve yumurta sarısında da bulunur.

Fakat beta-karoten bakımından zengin olan meyve ve sebzeleri ne kadar miktarda tükettiğinize dikkat edin. Çünkü beta-karoten bir pigmenttir ve deri renginizin turuncuya kaymasına sebep olabilir. Her ne kadar zararsız olsa da, eğer böyle bir durum yaşarsanız, dengeli bir diyet uyguladığınızdan emin olmak için bir doktora danışmalısınız.
Beta-karotene ek olarak, havuçlar aynı zamanda bir antioksidan olan lutein içerir. Lutein bakımından zengin besinlerin, gözün retina tabakası yanında bulunan oval-şekilli sarı noktada (macula) pigment yoğunluğunu artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Sarı noktadaki daha fazla pigment yoğunluğu, retinada daha iyi bir koruma ve maküler dejenerasyon riskinizi azaltır. Havuçlara ilaveten, ıspanak, lahana, siyah ve yeşil yapraklı sebzeler de lutein içerir.

---

Kaynaklar:
1-Kruszelnicki, Karl. S. "Carrots and Night Vision." ABC Science. Oct. 26, 2005.http://www.abc.net.au/science/articles/2005/10/26/1392430.htm
2-Bauer, Joy. "Are Carrots Good for Your Eyes?". Yahoo Health. Jan. 22, 2007.http://health.yahoo.com/experts/joybauernutrition/7197/are-carrots-good-for-your-eyes/
3-Sarah Winkler, "Are carrots really good for your eyesight?", http://health.howstuffworks.com/human-body/systems/eye/carrots-eyesight1.htm
4-"Carrots Good for Eyes?" WebMD.http://www.webmd.com/diet/carrots-good-for-eyes
5-Gazzaniga, Marin. "10 Tips to Protect Your Eyes. MSN Health and Fitness."http://health.msn.com/health-topics/vision/articlepage.aspx?cp-documentid=100135459
6-"Myths about Your Eyes. WebMD. Oct. 1, 2005.http://www.webmd.com/eye-health/fact-fiction-myths-about-eyes
7-"Vitamin A and the Eyes." All About Vision.http://www.allaboutvision.com/nutrition/vitamin_

---