NASA/ESA Hubble Uzay Aracı, Güneş Sistemi içerisinde tam da Mars ve Jüpiter arasındaki asteroid (gezegencik) kemerinde, kendine has özellikler gösteren alışılmadık bir nesne keşfetti. Keşfi gerçekleştiren gökbilim ekibi, bu nesnenin bizim sistemimiz içerisinde türünün tek örneği olan ve iki asteroidin birbirinin yörüngesinde dolanması ile kuyruklu yıldız gibi parlak virgül-kuyruk görüntüsü ve karakteri kazanan bir oluşum olduğunu belirtti. Bu da, keşfedilen nesneyi, kuyruklu yıldız olarak sınıflandırılan ilk ikili gezegencik (İng. binary asteroid) sistemi olarak tanımamızı sağladı. Araştırmanın ve keşfin tüm detayları Nature'da yayımlandı.

Eylül 2016'da asteroid 288P, Güneş'e en yakın konumuna gelmeden hemen önce, gökbilimcilerin ayrıntılı bir şekilde Hubble ile inceleyebileceği kadar Dünya'ya yakındı. 288P'nin görüntüleri, hem net bir biçimde Mars ve Jüpiter arasındaki gezegenecik kemerinde bulunduğunu, hem de tek bir cisim olmadığını ortaya çıkarttı. Neredeyse aynı boyut ve kütlelerde olan iki gezegencikten oluşan ikili sistemde, bu gezegencikler 100 kilometrelik bir mesafeden birbirlerinin yörüngesinde tur atıyorlar. Keşif de bu açıdan oldukça önemli, çünkü asteroidlerin birbirinin yörüngesinde tur atıyor olması, sistemin kütlesinin de ölçülebilir olduğunu gösteriyor.

Gözlemler ise, bu ikili sistemde sürmekte olan aktiviteleri ortaya çıkarırken araştırmacılar sistemde buzun süblimleştiğine dair güçlü veriler elde ettiklerini belirtiyor. Tıpkı bir kuyruklu yıldızın kuyruğu gibi, sistemde güneşin ısısı ile buz süblimleşerek sisteme kuyruklu yıldız görüntüsü ve karakteri kazandırıyor ve 288P'yi ana-kemerdeki kuyruklu yıldız olarak sınıflandırılan ilk ikili sistem yapıyor.

Ana kemer kuyruklu yıldızlarının köken ve evriminin araştırılması, Mars ve Jüpiter arasındaki sayısız gezegenciğin etrafındaki kuyruklu yıldızlar üzerinden tüm Güneş Sistemi'nin oluşum ve evriminin anlaşılması için hayati bir önem taşıyor. Örneğin, Dünya'ya suyun nasıl geldiği sorusu bile bu kemerdeki kuyruklu yıldızlardan öğrenilebilir. Araştırılabilir kaynağın azlığı ise 288P'nin önemini daha da artırıyor.

288P'nin birçok özelliği; örneğin iki bileşeninin birbirinden uzaklığı, neredeyse eşit boyutları ve kuyruklu yıldız  benzeri aktiviteleri bu nesneyi  Güneş Sistemi'ndeki birkaç bilinen asteroid ikilileri içinde tekil bir konuma sokuyor. 288P'nin gözlemlenen aktivitesi, geçmişi hakkında da bizlere bilgi verirken Max Planck Institute for Solar System Research, Almanya'dan araştırmanın lideri ve baş yazarı Jessica Agarwal, gezegencik kemerinde yüzey buzlarının uzun yıllar hayatta kalamadığını ancak birkaç metrelik toz mantonun altında milyarlarca yıl kalabileceğini belirtiyor.

Buradan yola çıkarak araştırmacılar 288P'nin ikili sisteminin yalnızca 5.000 yıl süre ile var olduğunu ortaya koyarken, hızlı rotasyondan dolayı ikilinin birbirinden ayrılmış olabileceğini öne sürüyorlar. Süblimleşmenin torku ile iki asteroid birbirinden uzağa doğru hızla yola çıkmış olabilir. Diğer bilinen ikili yıldız sistemlerinden, 288P'nin çok farklı olması, bu kadar tekil özelliklere sahip bir oluşumunun nadir bir tesadüf olup olmadığı sorusunu gündeme getiriyor. Keşfi de bir o kadar şans eseri olduğundan, araştırmacılar 288P'nin türünün tek örneği olabileceğini belirtiyorlar.

Hem kuramsal, hem de gözlemsel çalışmalar ile, ilerleyen aylarda bilim insanları 288P'ye benzer başka nesneleri keşfetmeyi umarken, yapılacak modeller ile davranışlarını ve varlık sıklıklarını da belirleyebilmeyi umuyorlar.

---

Makale Referans: ESA/Hubble Information Centre. "Unique type of object discovered in our solar system." ScienceDaily. ScienceDaily, 20 September 2017. <www.sciencedaily.com/releases/2017/09/170920144724.htm>.

---