Post Author Avatar
Ozan Zaloğlu
S. Demirel Üniversitesi - Çevirmen
Biz insanlar, evren ile fark ettiğimizden daha fazla ortak noktaya sahip olabiliriz. Physical Review C dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, nötron yıldızları ve hücre sitoplazmasının ortak bir noktası var: çok katlı park garajlarını andıran yapılar 1.

2014 yılında, UC Santa Barbara'da yumuşak yoğun madde fizikçisi Greg Huber ile meslektaşları, hücre içi madde iletiminin sağlandığı organel olan endoplazmik retikulumda eşit aralıklı katman yığınlarını bağlayan sarmalların biyofiziğini araştırdılar. Connecticut Üniversitesi'nde bir hücre biyoloğu olan Mark Terasaki'nin yaptığı keşiften sonra, Huber ve meslektaşları, bunları Terasaki yokuşları olarak adlandırdılar. Huber, Indiana Üniversitesi'nde nükleer fizikçi olan Charles Horowitz'in çalışmasına rastlayana kadar, bu "park garajlarının" yumuşak yapıya (hücrelerin içi gibi) özgü olduğunu düşünüyordu. Horowitz ve takımı, bilgisayar simülasyonları kullanarak, aynı şekilleri nötron yıldızlarının kabuklarının derinliklerinde de buldular.

Nükleer fizikçiler, yüksek verimli bilgisayar canlandırmalarında gördükleri nötron yıldızı şekillerinin tamamı için oldukça yerinde bir terime sahipler: Nükleer makarna. Bu "makarnalar" arasında, çubuk (spagetti) ve Terasaki yokuşlarını andıran sarmal şekillerle bağlanmış paralel katmanlar (lazanya) da var.

Benzerliklerin oldukça derin olduğunu söyleyen araştırmacılar; hücreler içinde gördüğümüz çeşitli şekilleri bu yıldızlarda da görülebildiğini ifade ediyor. Örneğin; borumsu bir ağ, paralel katmanlar ve Terasaki yokuşları olarak adlandırılan üç boyutlu dönüşler ile birbirine bağlanmış katmanlar.

Ancak, bunların altında yatan fizikte farklılıklar olabilir. Madde, genel olarak içinde bulunduğu hal ile belirlenir ve bu, yoğunluk (ya da hacim), sıcaklık ve basınç gibi termodinamik değişkenlere bağlıdır. Ve tüm bunlar, atom çekirdeği seviyesinde ve hücreler arası bir bağlamda büyük oranda farklılık gösteren etmenlerdir.

Hücre sitoplazmasında (solda) ve nötron yıldızlarında (sağda), benzer şekiller (sarmal yokuşlar tarafından bağlanan, katman yığınlarından oluşan yapılar) bulundu. Hücre sitoplazmasında (solda) ve nötron yıldızlarında (sağda), benzer şekiller (sarmal yokuşlar tarafından bağlanan, katman yığınlarından oluşan yapılar) bulundu. Görsel Telif: University of California - Santa Barbara


Nötron yıldızlarındaki güçlü çekirdek kuvveti ile elektromanyetik kuvvet, temel bir kuantum mekaniği problemini oluşturur. Hücrelerin içinde, zarları bir arada tutan kuvvetler, temelde düzensizliğe doğru gider (entropiktir) ve sistemde bulunan serbest enerjinin tamamını en aza indirmelidir. İlk bakışta bunların çok farklı olduğu söylenemez.

Bir başka farklılık ise; ölçektir. Atomik düzey, proton ve nötron gibi nükleonlara dayalı bir düzeydir ve bu yapı taşlarının ölçümü için femtometreler (10-15) kullanılır. Endoplazmik retikulum gibi hücre içi yapılar (organeller) ise nanometre seviyesindedir (10-9). Bu ikisi arasındaki oran, bir milyon kat kadardır (10-6), ancak arasında devasa bir ölçek farklılığı olan bu iki sistem aynı şekle sahiptir.

Bu da şu anlama geliyor; atomik sistemi nasıl modelleyeceğimiz hakkında henüz bilmediğimiz oldukça derin bir şey söz konusu. Eğer ki, bir nötron yıldızı yüzeyinde olduğu gibi yoğun bir proton ve nötron bileşimine sahipseniz, güçlü çekirdek kuvveti ve elektromanyetik kuvvetler bir araya gelerek size beklemediğiniz madde hâlleri verir.

Böylesine farklı yapılarda çok benzer şekiller görmek, oldukça şaşırtıcıdır. Araştırmacılardan Horowitz'e göre; bu durum, bir yapının sahip olduğu enerjinin, onun şekline basit ve evrensel bir biçimde bağlı olabildiğini gösterir.

Benzerliklerin gizemi henüz tam anlamıyla çözülebilmiş değil, ancak araştırmacılar bu iki modele bakamaya devam ediyorlar.




Kaynak ve İleri Okuma:
1 Physical Review C. https://journals.aps.org/prc/abstract/10.1103/PhysRevC.94.055801
--Cohen, J. "Scientists confirm a structural similarity found in both human cells and neutron stars." http://phys.org/news/2016-11-scientists-similarity-human-cells-neutron.html



Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir