İyi bir espri anlayışına sahip olmak, çok değerli kişilik özelliklerinden birisidir. Kendimize gülünmesini pek sevmesek de, beraber gülmeyi sevdiğimiz insanlarla vakit geçirmekten ve/veya kendimiz gülmekten hoşlanırız. Ancak çocuklar, çok eğlenceli şeyler söyleyip yaparlarken, erken çocukluk eğitimi ve bakımı (ECEC) akademik alanında, herkesin yüzü gülmüyor.

İlgili alandaki en baskın teorilerden bazıları, gülme ve mizahı doğrudan ciddiyet ve rasyonalitenin zıt kutbuna oturtuyor. Fakat bu sıkı ayrım, çocuk eğitimi ve bakımındaki mizahın hayati rolünü görmemizi engelliyor olabilir.

20. yüzyıl Rus felsefecisi Mikhail Bakhtin'in çalışmalarında yeni bir bakış açısını, belki de şaşırtıcı bir biçimde, bulmak mümkün. Bakthin, ‘’karnavalesk’’ teorisinde, mizahın ve gülmenin tanımlamasını orta çağ karnavallarındaki rolüne odaklanarak geliştirdi. Ayrıca bu teori, küçük çocukların eğitimi için oldukça faydalı kavrayışları içerisinde barındırıyor.

Teori içerisinde, ‘’halk mizahı’’ üç ana kavram ile ilişkilendiriliyor. Bu kavramlar; karnaval, kahkaha ve grotesk figür. Ortaçağ zamanlarından bu günlere kadar, Rio de Jeneiro ya da ülkemizde bilinen adıyla Rio Karnavalı gibi meşhur karnavallar dahilinde, dünya o ana kadar kabul edilenden daha farklı sunulur. Yani, bu festivallerde her şeyin olabildiği ve günlük kuralların uygulanmadığı bilinir.

Ayrıca insanlar bu festivallerde, kahkahayı ve Bakthin’in ‘’the lower bodily stratum’’ (alt bedensel katman) olarak adlandırdığı insan anatomisi bölgeleri ile alakalı grotesk imgeleri de kutluyorlar. Çalışmaya göre, bütün bunlar küçük çocukların zevkleri ile de uyum gösteriyor.

Çocuk mizahı ile sosyal yeteneklerin gelişmesi arasında oldukça iyi anlaşılmış bir bağlantı mevcut. Yeni araştırmanın önermesine göre de, karnavalesk objektifinden bakarak, çocukların erken eğitim alanlarında yeni düzenlemeler yapılabilir.

Çocukların sosyal farkındalık geliştirme duygusunu kavramak için, yetişkinlerin, çocukların mizahı çeşitli sosyal durumlarda kullandığını hatırlaması gerekiyor. Bu, ilişkilerdeki gücün konumunu keşfetmek ya da sosyal görgü kurallarını sınamak olabilir.

Çocukların kuralları, sınırları ve sınırlandırmaları öğrenmeleri için, bu soyut kavramlar ile oynama özgürlüğüne ihtiyaçları var. Yetişkinler, çocukların bu şekilde oynamaları gerektiğini fark ederek ve bunun gerçekleşebileceği destekleyici, güvenli ortamları sağlayarak çocukları destekleyebilirler.

Eğlendirme İşi

Komik şeyler yapmak tabii ki kendine has zorlukları içerisinde barındırır. Yüzünü buruşturmak, ağızla garip sesler çıkartmak ya da yuvarlanmak olması fark etmez, karnavalı küçük çocukların yaşam alanlarına getirmek çok da kolay bir iş değildir. Bu eğilimleri kabullenmek, yetişkinlerin eksikliklerine karşın çocukların kendilerini güç sahibi hissetmelerine yardımcı olur.

Bazı yetişkinler, bu şekilde davranarak çocukların saygısını kaybetme riski altında olduklarını düşünebilirler. Güç dengesindeki bir anlık kaymanın bile kontrolü kaybetmelerine neden olabileceği endişesi ve/veya korkusunu duyabilirler.

Fakat yetişkinler için böylesi duyguların üstesinden gelme yollarını aramak hayati önem taşıyor. Yetişkinlerin daha geri planda kaldığı mizaha maruz kalmak, çocukların güç ilişkilerini ve benlik duygularını keşfetmelerine yardımcı olabilir.

Mizah, hakkındaki popüler görüşün önemsiz olmasına ek olarak, çocuklar uyguladığı zaman da aptalca ve uygusuz davranışlar olarak nitelendirilebiliyor. Belki de pedagojik olarak görece önemsiz bir ün kazanmasında da bunun etkisi olabilir. Fakat, çocukların mizah duygusunu paylaşması ve bunu rahatlıkla uygulayabilecekleri ortamların oluşturulması, gelişimleri açısından büyük önem taşıyor gibi görünüyor.

---

Kaynaklar ve İleri Okuma:

• Sherman LW. An ecological study of glee in small groups of preschool children.
  Child Dev. 1975 Mar;46(1):53-61. PubMed PMID: 1132281.


• Andrew Robinson, In Theory Bakhtin: Carnival against Capital, Carnival against Power, CeasefireMagazine, Retrieved from https://ceasefiremagazine.co.uk/in-theory-bakhtin-2/


• Eleni Loizou, Humor as a means of regulating one’s social self: two infants with unique humorous personas, Early Child Development and Care, Vol. 177 , Iss. 2,2007 DOI: 10.1080/03004430500387526


• Laura Tallant, Embracing The Carnivalesque: Young Children’s Humour as Performance amd Communication, DOI:10.22381/KC5320176


• E. White, Introducing Dialogic Pedagogy; Provocations for the Early Years, eBook ISBN: 9781315710006, DOI: 10.4324/9781315710006

---

The Conversation'da yayımlanan ''Horsing around with young children makes them laugh – and helps them learn'' yazısından derlenmiştir.

---