PLOS Genetics dergisinde yayımlanmış yeni bir çalışmada; otizm spektrum bozukluğu (OSB) teşhisi konmuş çocukların mitokondriyal DNA’larında, aile bireylerine kıyasla daha fazla zararlı mutasyon bulunduğu rapor ediliyor.

Her geçen gün daha fazla çalışma, hücrenin enerji üretim merkezi olan mitokondrideki bozuklukların, OSB’lerin nedeni olduğuna dikkat çekiyor, fakat aralarındaki bu bağlantının biyolojik temelleri henüz anlaşılabilmiş değil. Mitokondride meydana gelen bozuklukla OSB arasında genetik bir bağlantı bulunup bulunmadığını görmek için bilim insanları, OSB’li 903 çocuk ile ayrıca hasta olmayan kardeşleri ve annelerinden alınan mitokondriyal DNA dizilerini analiz ettiler. Mutasyona uğramış ve normal DNA dizilerinin tek bir hücrede aynı anda bulunduğu, heteroplazmik mutasyonların özel bir örüntüsüne rastladılar.

OSB’li çocuklarda, etkilenmemiş kardeşlerine kıyasla, zararlı mutasyonların 2 katından daha fazla ve hedef protein sentezini değiştirebilecek mutasyonların ise 1,5 kat daha fazla olduğunu buldular. Araştırmacılar bu mutasyonların anneden miras alınabildiğini veya çocuğun gelişimi sırasında gerçekleşen kendiliğinden mutasyonlar sonucu oluştuğunu gösterdiler.

Bilim insanları, bu mutasyonlarla bağlantılı risklerin, düşük IQ seviyesine sahip ve zayıf sosyal davranışlara sahip çocuklarda, mutasyondan etkilenmemiş kardeşlerine kıyasla çok daha belirgin olduğunu belirtiyorlar. Mitokondriyal DNA’da zararlı mutasyonların bulunması, ayrıca OSB’li çocuklar arasında nörolojik ve gelişimsel problemlerin artan görülme riskiyle de bağlantılı. Mitokondrinin metabolizma üzerinde merkezi bir rol üstlenmesinden dolayı, bu bulgular genellikle OSB ve diğer sinirsel gelişim bozukluklarıyla alakalı metabolik bozuklukları açıklayabilir. Yüksek risk grubundaki ailelerin mitokondriyal DNA’larındaki mutasyonların değerlendirilmesi, bu hastalıkların teşhisini ve tedavisini iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Ithaca Üniversitesi’den Zhenglong Gu; “Çalışmamızın sonuçları, OSB üzerine yapılmış mevcut çalışmalarla sinerji oluşturarak, mitokondriyal DNA’yı ve mitokondrinin fonksiyonunu ileride test etmek için, bir veya daha fazla gelişimsel anomaliye veya eşlik eden klinik bozukluklara sahip OSB teşhisi konmuş çocuklara dikkat çekiyor. Pek çok sinirsel gelişim bozukluğu ve alakalı çocukluk bozukluk hastalıkları mitokondrinin işlevselliğinde bozulma üzerinde yoğunlaşan anomaliler gösterdiği için ve mitokondriyal DNA’daki kusurların bunun işaretini veriyor olabilmesinden dolayı; bu hastalıklara dayanak oluşturan mitokondri mekanizmalarını açığa kavuşturmak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor. En sonunda, sinirsel gelişim bozukluklarının aktif yönlerini anlamak, mitokondri üzerinde yapılacak tamamıyla yeni tedavi yöntemlerinin ve önleme stratejilerinin ortaya çıkmasına yol açabilir” diye anlatıyor.

---

Kaynak:

• Autism spectrum disorder linked to mutations in some mitochondrial DNA  <https://www.sciencedaily.com/releases/2016/10/161028161729.htm>


• Mitochondrial dysfunction in autism spectrum disorders: a systematic review and meta-analysis <http://www.nature.com/mp/journal/v17/n3/full/mp2010136a.html DOI: 10.1038/mp.2010.136>


• Mitochondrial Dysfunction as a Neurobiological Subtype of Autism Spectrum Disorder <http://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/1859135 DOI: 10.1001/jamapsychiatry.2014.179>

---