Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör

Güneş sisteminin hemen dışında gezinmekte olan bir gezegenin üzerinde saniyede 2 kilometreden daha hızlı (2.4 olarak hesaplanmıştır) rüzgar estiği keşfedildi.





University of Warwick araştırmacıları tarafından gerçekleştirilen keşif, Güneş sistemi dışındaki bir gezegenin ikliminin gözlemlenmesi ve haritalanması bakımından bir ilk niteliği  taşıyor. Rüzgarın hızı Dünya üzerinde gerçekleştiği bilinen en hızlı rüzgardan 20 kat daha hızlı, ki bu da rüzgarın hızının ses hızının yedi katı kadar olduğu anlamına geliyor.

Daha önce bazı ötegezegenlerde rüzgarlar tespit edilmiş hatta gözlenmişse de, hava sisteminin haritalanması ve ölçülmesi dolayısıyla bu keşif adını ilkler listesine yazdırmayı başardı. Ötegezegen HD 189733b üzerinde yapılan incelemede Warwick'ten araştırmacılar gezegenin iki yüzündeki hızları ölçtü ve gündüz tarafından gece olan tarafında doğru esen rüzgarın hızını saatte yaklaşık 8700 kilometre olarak tespit etti.

HD 189733b gezegeninin hızı atmosferinde gerçekleştiği düşünülen Sodyum emiliminin yüksek çözünürlüklü spektroskopisi ile hesaplandı. Gezegenin atmosferinden belli proporsiyonlar dünyaya doğru ve tam zıttına hareket ettikçe, Doppler etkisi bu emilim bölgelerinden gelen ışığın dalga boyunun değişmesine sebep oluyordu. Böylelikle hızını ölçmek de mümkün oldu.

Hız hesabının tam olarak nasıl yapıldığını ise araştırmacılardan Tom Louden şöyle açıklıyor : " Bir yıldızın yüzeyi merkezde en parlak iken kenarlara doğru azalmaktadır. Gezegen yıldızın önünde hareket ederken, gezegenin atmosferinin farklı kısımları tarafından yıldızdan gelen ışığın ne kadarının bloklandığı da göreli olarak değişmektedir. Bu bilgi ilk kez bir gezegenin zıt yüzlerindeki hızın bağımsız olarak hesaplanmasında ilk kez kullanıldı ve bu yolla hız haritası elde edildi."

HD 189733b gezegeni 'Sıcak Jüpiterler' olarak adlandırılan ve çokça araştıırlan /incelenen gezegen sınıfının bir üyesi. Jüpiter'den %10'un üzerinde daha büyük ve yıldızına da Jüpiter'in Güneş'e olan uzaklığından 180 kat daha yakın. (yaklaşık 4.11 milyon kilometreye denk geliyor) HD 189733b ayrıca 1800 santigrat derece sıcaklığa sahip. Boyutları ve Güneş sistemi'ne yakınlığı onu gökbilimciler için popüler bir hedef haline getiriyor. gezegenin gündüz olan tarafı parlak mavi bir gölgeyi andırıyor. Araştırmacılara göre bunun sebebi ise atmosferinde yüksek oranda bulunan silikat parçacıklarından oluşan bulutlar..

HD 189733b'nin doğu yönlü rüzgarı ve rotasyonunun uzamsal keşfi ile ilgili bu çalışma Astronomical Journal Letters'da yayımlandı.







Kaynak : Tom Louden, Peter J. Wheatley. Spatially resolved eastward winds and rotation of HD189733b.





 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir