Bilim insanları Mars'a uzay aracı gönderdiklerinde, bu aracın yanlışlıkla Dünya hayatını da beraberinde götürmemesi için ciddi sterilizasyon çalışmaları yaparlar. Çünkü, Kızıl Gezegenin yüzeyini Dünya hayatıyla kirletmek ve gelecekte yanlış anlaşılmalar oluşturmak istenmez.

Fakat, Scientific Reports'da yayımlanan bir çalışmada ilginç bir fikir öne sürülüyor. University of Edinburgh’dan bilim insanlarının yürüttüğü bu çalışmaya göre, Mars'ın yüzeyi temel olarak herhangi bir hücrenin hayatta kalmasına izin vermiyor olabilir. Yani, uzay aracıyla oluşturulacak kirlenmenin büyük bir sorun olmayabileceği önermesinde bulunuluyor.

Bilim insanları yaptıkları çalışmada, perklorat olarak adlandırılan bir bileşiğin, güneş ışığı ile Mars yüzeyinde aktif hale gelebildiğinin bulgularına ulaştılar. Mars yüzeyinde bolca bulunan perklorat bileşiği, aktif haldeyken bakteri öldürücüdür. Daha öncelerde, bu bileşiğin yanlızca ısı ile aktif hale gelebileceği ve Mars yüzeyinin soğuk olmasından dolayı da bu durumun problem teşkil etmeyeceği düşünülüyordu.

Araştırmacılar yaptıkları çalışma kapsamında Mars ortamının bir benzerini laboratuvarda oluşturdular. Oksijenin bulunmadığı anaerobik oda kullanarak, Mars yüzeyindeki ışık dalga boylarını canlandırdılar. Bilim insanları daha sonra, uzay araçlarında yaygın olarak rastlanan bir kirletici olan Basilus subtilis üzerindeki perklorat etkisini incelediler.



Mars toprağına benzer koşullarda, hücreler perkloratlar aktive edildikten birkaç dakika içinde öldü. Bulgular üzerinden, Mars yüzeyinin canlı yaşam için düşündüğümüzden çok daha toksik olabileceği önermesi yapılabilir.

Mars ortamında yaşam için ölümcül olabilecek birçok faktör olduğunu biliniyor. Muhtemelen bu faktörler arasında yaşama en çok tehdit oluşturan, ince atmosfere nüfuz eden ve Mars yüzeyine ulaşan yüksek iyonlaştırıcı radyasyon akışıdır. Buna ek olarak, yapılan yeni çalışmada yüzeydeki bazı moleküllerin de tehdit oluşturabileceği gösteriliyor.

Başta bahsettiğimiz noktaya geri dönelim. Acaba Mars yüzeyine gönderdiğimiz araçları gereğinden fazla mı sterilize ediyoruz? Hatta, Özel Bölgeler olarak adlandırılan Mars'ın bazı bölgelerini keşfetme imkânımız yok, çünkü kirletme riskinden kaçınmak için uzay araçları yeterince yüksek derecede sterilize edilemiyor. Yapılan çalışma her ne kadar Mars yüzeyinin canlı hayata izin vermeyecek derecede toksik olduğunu gösteriyor gibi görünse de, extremophile olarak adlandırılan bazı organizmalar olağanüstü koşullarda da yaşayabilir. Bu yüzden, yapılan çalışmada test edilen organizmanın bir extremophile olmadığını ve sterilizasyonun hala gerekli olduğunu belirtmekte fayda var.

Aktif perkloratların yüzeyin ne kadar altında bulunduğu henüz bilinmiyor. Ancak, Perkloratlar ve yüzey üzerindeki diğer kimyasalları daha detaylı öğrenebilmek için 2021 yılını beklememiz gerekecek gibi görünüyor. 2021 yılında sondaj aleti taşıyan ExoMars uzay aracı Mars yüzeyine temas edecek. Tabii ki bu uzay aracı da yeteri kadar sterilize edilmiş olacak.

---

İlgili Makale ve Kaynak:

• Scientific Reports 7, Article number: 4662 (2017) doi:10.1038/s41598-017-04910-3


• IFLScience, The Surface Of Mars Is Even More Deadly Than We Thought, Retrieved from http://www.iflscience.com/space/the-surface-of-mars-is-even-more-deadly-than-we-thought/all/

---