NASA'ya ait Curiosity uzay aracı üzerinde bulunan 'The ChemCam' lazer aleti ışınlarını Mars'ta bulunan açık renkli  alışılmadık taşlar üzerine çevirdi. Sonuçlar ise Dünya'daki granitik kıta kabuğu taşlarına şaşırtıcı derecede benziyordu. Bu keşif Mars'ta bulunma ihtimali olan potansiyel bir "kıta kabuğu"na dair bir ilk.

Uzay aracının rotası boyunca bilimciler büyük ve parlak kristal yapıları barındıran taşlar gözlemlediler, ki bu Mars için son derece beklenmedik bir durumdu. Genel bir kural olarak, açık renkli kristallerin yoğunluğunun düşük olduğu bilinir ve Dünya kıtalarını oluşturan magmatik taşların içinde de bol miktarda bulunmaktadır.

Mars neredeyse tamamen bazaltik (bazalt taşından veya yapısından oluşmuş olma / onunla ilgili) bir gezegen olarak görüntülendi. Magmatik taşların koyu renkli ve daha yoğun olması Dünya'daki okyanus kabuğunu (oceanic crust) oluşturan taş yapılarına benzetiliyordu.



 

Uzay gezginimiz Curiosity'nin iniş yaptığı Gale Krateri ise yaklaşık 4 milyar yaşında, açık renkli ve magmatik taşlar bulunduruyor. Bu tespitler ChemCam enstrümanı sayesinde gerçekleştirildi.

Fransız ve Amerika'lı bilim insanları bu taş parçalarından 22 tane görüntülemeyi başardı ve kimyasal analizlerini yaptı. Analizler sonucunda taşların feldispat bakımından zengin olduğu, bir miktar kuartz (kuvars) içerme ihtimali olduğu ve beklenmedik şekilde Dünya'nın granitik kıtasal kabuğuna benzediği saptandı.

Araştırmanın baş yazarı Violaine Sautter'a göre; bu ilkel Marslı kıta kabuğu bileşenleri Dünya'daki taş çeşitlerinden ve jeologlar tarafından TTG*  (Tonalite-Trondhjemite-Granodiorite) olarak bilinen taşa ciddi oranda benziyor.

Gale krateri, yaklaşık 3.6 milyar yıl önce kendisinden daha yaşlı olan taş katmanının içine gömüldü ve bugün Kızıl Gezegen'in ilkel kabuğunun araştırılması için bir pencere görevi görüyor. Kraterin duvarları kabuğun 1.5 ila 3 kilometre derinine kadar gözlemlenmesini sağlayan doğal jeolojik bir kesinti olarak görülüyor.

Uzay aracının rotası boyunca dağılmış olan bu taşlara ulaşmak, başka bir şekilde tespit edilemeyecek olan bu taşların bilgisine de ulaşmak gibi büyük bir şansı beraberinde getirdi. Örneğin gezegenin çevresinde dönen uydular ile bu gözlemlerin ve analizlerin yapılamayacağı belirtildi.

Araştırma ve sonuçları bu hafta Nature Geoscience'da yayımlandı.

TTG* -  TTG taş tipi 2.5 milyar yıldan daha önceki zamanlarda Archean ( Arkean) Çağda Dünya yüzeyinde dominant olan taş tipidir

 

---

Referans : V. Sautter, M. J. Toplis, R. C. Wiens, A. Cousin, C. Fabre, O. Gasnault, S. Maurice, O. Forni, J. Lasue, A. Ollila, J. C. Bridges, N. Mangold, S. Le Mouélic, M. Fisk, P.-Y. Meslin, P. Beck, P. Pinet, L. Le Deit, W. Rapin, E. M. Stolper, H. Newsom, D. Dyar, N. Lanza, D. Vaniman, S. Clegg, J. J. Wray. In situ evidence for continental crust on early Mars. Nature Geoscience, 2015; DOI: 10.1038/ngeo2474

Kaynak : Los Alamos National Laboratory Website, Curiosity rover finds evidence of Mars’ primitive continental crust, www.lanl.gov/discover/news-release-archive/2015/July/07.13-curiosity-finds-mars-primitive-continental-crust%20.php

---