Kuzgunlar hemen herkes tarafından zeki canlılar olarak biliniyor. Alet kullanma ve kimi karmaşık problemleri çözebilme gibi birçok yeteneğe sahip olan bu kuşlar, son araştırmalarla adil ve adil olmayan arasındaki farkı anlayabilme yeteneği ile de anılır oldu.

Science'da yayımlanan yeni bir araştırmayla ise kuzgunların, 4 yaşındaki bir çocuk ve yetişkin bazı büyük maymunlar gibi geleceğe yönelik planlama yeteneğine sahip olduklarına dair bulgulara erişildi.

Bu kuşlar, vahşi hayatta karşılaşmayacakları görevlerde planlama yapabiliyorlar. Dolayısıyla, bu yetenek; ekolojik bir nişe uyum sağlamaktan ziyade, soyları 320 milyon yıl önce ayrılmış olan kuşlarda ve homininlerde bağımsız şekilde evrimleşen bir bilişsel beceri olabilir.

Gelecekteki olayların planlanması, geleceğe dönük kazançlar için uzun süreli hafıza gerektirir. Örneğin; çocuklar 4 yaşından itibaren yaşamlarını planlama, hayal kurma gibi özelliklerini kullanmaya başlıyor. Planlama yeteneği, uzun yıllar boyunca, yalnızca insana ait bir özellik olarak düşünülüyordu. Fakat bu fikir şempanzelerin, bonoboların ve orangutanların daha sonra kullanım ihtiyacına göre araçlar geliştirmeleriyle birlikte değişti.

2007 yılında yapılan bir araştırmada, çalı kargalarının ertesi sabah acıkacaklarını düşündükleri yerlerde yemek sakladıklarını ortaya konulmuştu. İsveç’te Lund Üniversitesi’nden Mathias Osvath bu davranışın esnek olduğunu ve planlama gerektirdiğini kabul etse de, pek çok araştırmacının da desteklediği gibi yemek saklamaya özel bir adaptasyon olabileceğini savunuyor. Yani, çalı kargaları ve karga ailesinin diğer üyeleri bu davranışı bir alışkanlık gereği sergiliyor olabilir.

Takasçı Kuşlar

Bu iddialar üzerine, üzerine Osvath ve ekibi; kuzgunların, araç kullanımı ve insanlarla takas gibi doğal davranışları olmayan görevlerde geleceği planlayıp planlayamayacağını görmek istedi.

Yapılan deneylerin birinde; kuzgunlar, bir kutudan kuru köpek maması çıkarabilmek için bir taş kullanabilmeleri üzerine eğitiliyorlar. Daha sonra bu kuşlara, bazıları kutuda olmayan bir dizi nesne gösteriliyor. Araştırmacılar, kuzgunların bir nesneyi seçmelerini sağlıyorlar ve 15 dakika sonra onlara ödül ile farklı bir yerdeki kutuyu gösteriyorlar. Kuşlar, yiyeceği toplamak için taşı kutuya atmak zorunda kalıyorlar ve ortalama 14 denemenin 11’inde başarılı oluyorlar.

Daha sonra, kuzgunlara takas yetenekleri üzerine bir test yapılıyor. Bir önceki deneyde olduğu gibi ödül karşılığında nesneleri değiş tokuş yapabilme kabiliyetleri deneniyor. Sunulan bir dizi nesne içerisinden bir simgeyi (jeton) seçiyorlar ve ödül ile takas ediyorlar. Yapılan 144 denemenin 143’ünde kuşlar aynı simgeyi(jeton) seçiyor ve yüzde 77 oranında ödül karşılığında simgeyi takas edebiliyorlar.

Daha sonra araştırmacılar, araç veya simge seçimi arasındaki zamanı ve kullanımı 17 saate çıkarıyor. Kuzgunlar, zamanın neredeyse yüzde 90'ında görevlerini başarıyla tamamlıyor.

Deneyler sonucunda araştırmacılar, kuzgunların ilk denemeden itibaren planladığını, başarılarının alışkanlıktan kaynaklanmadığını öne sürüyor. Araştırma ekibi, bu kuşların, planlama konusunda büyük maymunlarla aynı oranda yetenekli ve geleceğe yönelik acil durumlar için karar verme yetisine sahip olduklarını ileri sürüyor. Kuzgunlarla yapılan bu araştırma, zekânın, kuşlarda nasıl evrimleştiğine ilişkin ipuçları sunabilir.