Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Çin'de yapılan araştırmada granüloza hücrelerine verilen bir kimyasal kokteyli ile, bu hücrelerin fonksiyonel oositlere dönüşmesi sağlandı ve bu oositlerin döllendiği zaman başarılı bir şekilde normal üreme sonucu oluşanlar gibi sağlıklı yavrular dünyaya getirebildiği keşfedildi. Bu kimyasal 'programlama' işleminin detayları ve istatistiksel sonuçları geçtiğimiz hafta içinde Cell Reports'da yayımlandı.

Yumurtalığın en temel işlevsel birimi olan yumurtalık folikülleri (Ovarian follicles) bir oositten yani olgunlaşmamış yumurta hücresinden ve bu hücrenin etrafını sarmış olan granüloza hücrelerinden oluşur. Granüloza hücrelerinin foliküllerin gelişimi için çok önemli olduğu bilinirken, çalışmalar da, granüloza hücrelerinin kök hücrelere benzer özellikler gösterdiğini ve hücre plastisitesine (hücresel olarak dönüşebilme, değişebilme ve farklı özellikler kazanabilme yeteneği olarak düşünülebilir) sahip olduğunu gösteriyor.

Nankai Üniversitesi Yaşam Bilimleri'nden Lin Liu, laboratuvar ortamında yapay döllenme için yani in vitro fertilizasyon için sadece oositlerin kullanıldığını belirtiyor. Yumurtanın bu işlem için kurtarılmasını takiben, normal in vitro süreçlerde, foliküllerdeki granüloza hücrelerinin atıldığını ve bu nedenle granüloza hücrelerine kök hücre yeteneklerinin kazandırılması ile yarar sağlanabilir pluripotent kök hücrelere çevrilmesi oldukça işlevsel ve anlamlı sonuçlar üretebilecekti.

Granüloza hücreleri normal şartlar altında folikülden çıkartıldığında apopitozu takip edip hücre ölümüne veya farklılaşma yoluna gitme eğilimi gösteriyor. Liu ve doktora öğrencileri Chenglei Tian ve Haifeng Fu'nun da bulunduğu çalışma ekibi kimyasal bir 'kokteyl' geliştirdi ve içine Rock inhibitörü ve krotonik asit koyarak granüloza hücrelerinden kimyasalların uyarımı ile geliştirilmiş pluripotent (çoklu potansiyel sahibi, veya çok fazla hücre tipine dönüşmeye hazır) kök hücreler (chemically induced pluripotent stem cells (CiPSCs)) üretmeye çalıştı.

Rock inhibitörü ile hücre ölümüne giden güzergahı durdurup bölünme ve bölünebilme yeteneğini geliştirmeyi hedeflenirken, diğer kimyasallar ile birlikte krotonik asit de granüloza hücrelerinin embriyonik kök hücrelerinkine benzer bir çoklu-potansiyel sahibi olabilecekleri eşey hücre kompetanı pluripotent kök hücrelere dönüşmesini sağlıyordu.

Bir diğer Rock inhibitörü ve C vitamini bu tip kök hücrelere verildiğinde, folikül gelişiminin arttığı ve mayozu daha fazla tetiklediği gözlemlendi. Mayozun eşey ana hücrelerinden tekil (üreyebilir) eşey hücrelerinin yapılmasını sağlayan bölünme tipi olduğunu göz önüne alındığında iki kokteyl ile granüloza hücrelerinden devşirilmiş eşey hücreleri ve oositlerin yüksek genomik stabilite gösterdiği ve normal döllenmedeki gibi sağlıklı yavrular üretilmesine olanak verdiği görüldü.

Liu'ya göre bu küçük kimyasal kokteyllerin konsantrasyonunu ve uygulama zaman aralıklarının manipülasyonu ile geleneksel kök hücre terapilerine ve kök hücre üretme tekniklerine göre daha verimli kısırlık tedavileri ve tüp bebek teknolojisinin üretilebileceğini öngörüyor. Üstelik transfeksiyon gibi somatik (vücut) hücrelerine belirli transkripsiyon faktörlerinin verilmesi ile üretilen kök hücrelerde daha fazla genetik instabilite yani bozunabilirlik görülebildiği, kokteyl tekniğinin çok daha kontrol edilebilir olduğunu söyleyebiliriz.

Farelerde gerçekleştirilen bu uygulamaların insanlardaki verimli ve aktif uygulaması için henüz çok uzun bir yol olduğu aşikâr ancak zaten şu an için doğurganlığı ve endokin fonksiyonlarını korumaya çalışmak ve bu alanda yapılan nokta atışı tedavilerin daha fazla geçerliliği olduğunu da söylemekte yarar var.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir