Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Chalmers Teknoloji Üniversitesi öncülüğündeki bir grup gökbilimci, ilk defa Güneş ile aynı kütlede, yaşlanan bir yıldızın yüzeyindeki detayları gözlemledi. Görüntüler yıldızın devasa olduğunu, hatta çapının Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinin iki katı olduğunu ve atmosferinde beklenmedik ve yüksek güçte şok dalgalarından etkilenmekte olduğunu ortaya koyuyor.

Nature Astronomy'de yayımlanan araştırma, Chalmers University of Technology'den Wouter Vlemmings öncülüğünde gerçekleştirildi ve araştırmada Alma (Atacama Large Millimetre/Submillimetre Array) teleskobundan faydalanıldı. Böylelikle bugüne kadar Güneş kütlesine sahip bir yıldızdan alınmış en keskin görüntüler elde edildi.

Hydra takımyıldızının bir üyesi olan, W Hydrae adlı kızıl devin yüzeyindeki detaylara ilişkin ilk kez alınan görüntüler incelemeye alındı. W Hydrae, soğuk, parlak ve yıldız rüzgarları ile kütlesini kaybetmiş yıldız tiplerinden birisi olarak bilinmektedir.

Vlemmings konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, amaçlarının yalnızca kızıl devlerin neye benzediğini araştırmak değil, aynı zamanda bu devlerin zamanla nasıl değiştiğini, nasıl yaşlandıklarını ve galaksilerini hangi yaşamsal elementler ile beslediklerini de incelemek olduğunu belirtti. Alma'nın alıcılarını kullanarak, elde edilebilecek en yüksek çözünürlükte bu soğuk ve sıradışı özelliklere sahip gök cisimlerinin detaylı analizi yapılabiliyor.

Güneş gibi yıldızlar milyar yıllık zaman ölçekleri içinde gözle görülebilir evrimsel değişimler geçirirler. İleri yaşlara geldiklerinde böyle yıldızlar şişme ve büyüme eğilimindedir. Bu süreçte gittikçe soğur ve yıldız rüzgarları ile de kütle kaybederler. Karbon ve azot gibi bir takım yaşamsal elementleri de üreterek etrafına saçan bu tip yıldızlar, kızıl dev sahfasına geldiklerinde bu elementleri saçmaya başlarlar ve ancak ondan sonra devam eden jenerasyonların yıldızları bu elementleri bünyesine katmaya başlayabilir.

Görüntülerde, bilimcilerin yeni vetekil bir bulgu elde etmesini sağlayan bir de sıradışı veri mevcuttu. Beklenmedik derecede sıkışmış maddeden oluşan ve parlak lekeler, yıldızın hemen yüzeyinin üzerindeki kromosfer (chromosphere) tabakasında aşırı derecede sıcak bir gaz bulundurduğu tespit edildi.

Gökbilimcilerin, yıldızın atmosferinde güçlü şok dalgaları olarak yorumlanan parlak leke ölçümleri, aynı yıldız sınıfından diğer örnekler için elde edilen değerlerden daha yüksekti. Bu da bir alternatif bir açıklamayı söz konusu yaptı ve araştırmacılar gözlemler yapıldığı sırada dev alevli patlamaların gerçekleştiği savını öne sürdü.

W Hydrae'nın sıradışı atmosferindeki gerçek olayları çözümlemek için aynı veya daha yüksek kalitede çeşitli zamanlarda çekilmiş görüntülere ve tekrar analizlere ihtiyaç duyulacağı belirtilirken, büyüklük ve yapı olarak bizim Güneşimizi andırması hem biyolojik canlı yaşamının kökeni ve geleceği ile ilgili de çıkarımlar yapmamızı sağlayacağı ortaya koyuldu.




Kaynak: Chalmers University of Technology. "Red giant star gives a surprising glimpse of the sun's future." ScienceDaily. ScienceDaily, 7 November 2017. <www.sciencedaily.com/releases/2017/11/171107092830.htm>.

Makale Referans: Wouter Vlemmings, Theo Khouri, Eamon O’Gorman, Elvire De Beck, Elizabeth Humphreys, Boy Lankhaar, Matthias Maercker, Hans Olofsson, Sofia Ramstedt, Daniel Tafoya, Aki Takigawa. The shock-heated atmosphere of an asymptotic giant branch star resolved by ALMA. Nature Astronomy, 2017; DOI: 10.1038/s41550-017-0288-9




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir