Satürn'ün uydusu Pan'ın çok yakınından geçen NASA'ya ait olan Cassini uzay aracının yakaladığı görüntüler, uydunun gerçek şeklini ortaya çıkardığı gibi, jeolojisi, yapısı ve içeriği hakkında da daha fazla fikir edinmemizi sağlayacak gibi görünüyor.

İçinde bulunduğumuz yılın sonlarına doğru Satürn'ün atmosferine girerek yok olacak olan Cassini uzay aracı, son önemli ve tehlikeli görevlerinden birinde Pan uydusuna çok yaklaşarak fotoğraflarını çekmeyi başardı.

Mart'ın 7'sinde, 35 kilometre ene sahip olan Pan uydusunun biraz üzerinden veya sayısal olarak açıklayacak olursak yaklaşık 24.500 kilometre uzağından geçerken yakın fotoğraflarını çeken Cassini uzay aracından gelen veriler NASA tarafından analiz edilerek yayımlandı.

Şekil ve jeolojisi başta olmak üzere Pan uydusunun karakteristikleri hakkında kısa zamanda çok fazla veri ve bilgi sağlayacak olan bu keşfe dair fotoğraflar da işlendikçe, Pan'ın sahip olduğu tuhaf şekil de daha belirgin bir şekilde fark edildi.

Bilinen ve tanımlanmış 60'dan fazla uydusu olan Satürn gezegeninin 1.470 kilometre çapındaki Iapetus uydusu da ekvatoru boyunca uzanan bir tepe uzantısı bulundurduğu için dev bir uzay cevizini andırıyor. Pan'ın garip şekli ile yalnız olmadığını gösteren bir diğer örnek de, 395 kilometre çapındaki Mimas uydusudur. Uydunun kendi büyüklüğünün yaklaşık üçte biri büyüklüğünde devasa bir kratere sahip olması dolayısıyla bilim kurgu filmlerinden bir savaş sonrası gezegeni andırmaktadır.

Titan gibi bünyesinde (Güneş sistemi içerisinde Dünya haricinde sıvı bulunduran tek örnek olarak bilinmektedir) stabil yüzey sıvısı bulunduran bir uydusu da olan Satürn'ün uyduları diğer yönlerden de ilginç özellikler gösterebiliyor.



Örneğin, Enceladus uydusu buzdan yer kabuğunun altında sıvı su okyanusu barındırıyor ki bu kısım potansiyel bir yaşam alanı olarak görülüyor. Öyle ki, buradan alınacak küçük bir örneği incelemek istemeyecek bir astrobiyolog olduğu düşünülemez bile. Üstelik bu heyecan verici ihtimal son derecede mümkün! Uydunun güne kutbundaki gayzerler, organik moleküllerle birlikte, diğer materyalleri de barındıran su buharı fışkırtıyor ve bu karışım yakından geçmekte olan bu uzay aracı tarafından yakalanabilir.

Cassini uzay aracı da, tüm bu mini dünyaların üzerindeki sır perdesini kaldırmaya yörüngelerde dolaşarak 2004'ten beri devam ediyordu. 3.2 milyar dolar'a mal olan İtalyan Uzay Ajansı, Nasa ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ortaklaşa yürüttüğü Cassini-Huygens görevi, halkaları, uyduları ve tüm bunların karakteristiği hakkında fikirler vermeye devam ediyor.



Önümüzdeki ay "Grand Finale" (Dev Final) fazına geçecek olan Cassini, Satürn'ün en üstteki bulutları ile en içteki halkaları arasındaki 22 yörüngeyi dolaşacak ve Eylül 2017'de Satürn'ün atmosferine girerek görevini burada sonlandıracak. Böylelikle, üzerinde yaşam olma ihtimalini taşıyan Titan ve Enceladus'u da kontamine etmemiş olacak.

---

Makale Referans: DOI: 10.1126/science.aal0892

Kaynak: Mike Wall, Space Ravioli! Odd Shape of Saturn's 'Flying Saucer' Moon Pan Revealed, 10 Mart 2017, www.space.com/36004-saturn-flying-saucer-moon-pan-cassini-photos.html

---