Satürn’ün bilinen 150 uydusundan biri olan ve İtalyan gökbilimci Giovanni Cassini tarafından 1684’te keşfedilen, yaklaşık 1000 kilometre çaplı, buz kaplı Tetis’in, kâşifiyle aynı ismi taşıyan uzay aracından gönderilen son görüntüleri, NASA’nın ESA (Avrupa Uzay Ajansı) ve İtalyan Uzay Ajansı ile ortak olarak yürüttüğü Cassini-Huygens projesinde çalışan bilim insanlarında merak uyandırdı.

2004’ten beri Satürn’ün yörüngesinde inceleme ve araştırmalarını sürdüren Cassini uzay aracının sağladığı daha önceki görüntülerde de silik kırmızı çizgilere rastlanılmış olsa da Nisan 2015’te elde edilen ve renklendirilen bu görüntü, kırmızı yayların net olarak izlenmesi açısından bir ilk oluyor. Bunun nedeni ise Satürn sisteminin birkaç yıldır kuzey yarıküre yazına doğru hareket etmesiyle Tetis’in kuzeyinin daha iyi aydınlanmaya başlaması olarak açıklanıyor.



Orijinal görüntünün birçok filtre kullanılarak işlenmesi ve zenginleştirilmesi, çıplak gözle görülemeyecek yüzey farklılıklarının daha detaylı incelenmesine olanak sağlıyor. İşlenmiş bu görüntülere göre, söz konusu kırmızı çizgiler sadece birkaç kilometre eninde olmalarına rağmen, uydunun yüzeyinde kavis çizerek yüzlerce kilometre boyunca uzanıyor. Bugün için, Satürn siteminde, diğer bir uydusu olan Dione’deki birkaç küçük krater dışında kırmızımsı hatlara rastlanmamışken diğer bir gaz devi olan Jüpiter’in, genç bir yüzeyi olan uydusu Europa’da bu özellikler bolca izlenebilmektedir.



Tetis yüzeyindeki bu kırmızılığın kaynağı henüz tam olarak aydınlatılamamış olsa da, yüzeydeki buzların kimyasal olarak kirlenmesine ve saflığını yitirmesine veya uydunun gaz atımlarına bağlı olarak ortaya çıkmış olabilecekleri düşünülmektedir. Diğer bir varsayım da, görüntü çözünürlüklerinin altındaki seviyelerde yüzey kırılmalarının bu renkli çizgileri oluşturma olasılığıdır.

Eski kraterleri keserek uzanması nedeniyle, bu kırmızı çizgilerin jeolojik olarak yeni oluşumlar olduğu konusunda çok az tereddüt yaşayan proje uzmanları, zaman içindeki olası değişimleri tespit edebilmek ve nedenleri hakkında daha detaylı bilgi edinebilmek için Kasım ayında yakın bir geçiş ve daha yüksek çözünürlükte görüntüler elde etmeyi planladıklarını açıkladılar.

 

---

Kaynak: NASA "Unusual Red Arcs Spotted on Icy Saturn Moon" <http://www.nasa.gov/jpl/cassini/unusual-red-arcs-spotted-on-icy-saturn-moon>

---