Kanser araştırmaları, tıp biliminin haklı olarak dikkat çeken bir haline geldi.

Kanserin bir hastalıktan ziyade, hastalık grubu olarak anlaşılması daha doğru olacaktır. Bu bağlamda kanser, bazı vücut hücrelerinin durmadan bölünme yeteneği kazanması ve bu hücrelerin çevreleyen dokuya yayılması ve hatta bazı durumlarda diğer doku ve organlara da sıçraması durumlarının genel adı olarak düşünülebilir. Vücudun birçok noktasında, sayısız genden veya moleküler mekanizmadan kaynaklanabilen kanser, trilyonlarca hücremizde günlük olarak gerçekleşen ve düzeltilemeyen hataların bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Normal şartlarda, vücudumuzda her gün yaşlanan/zarar gören hücreler ölmekte (apoptoz) ve üretilen yeni hücreler onların yerine geçmektedir. Kanser ise hem yaşlanan ve zarar gören hücrelerin ölmemesi hem de var olan hücrelerin sınırsız bölünme yeteneği kazanması ile ortaya çıkabilmektedir.

Yeni tahminlere göre Dünya’da yeni tanı koyulan kanserli hasta sayısı ve kanserden kaynaklanan ölümler bir önceki tahminlere göre artmıştır. GLOBOCAN 2012 verilerine göre¹, 2012 yılında Dünya’da toplam 14,1 milyon yeni kanser vakası gelişmiş ve 8,2 milyon kansere bağlı ölüm olmuştur.

Dünya’da en çok tanı konulan kanserler akciğer (%13,0), meme (%11,9) ve kolon (%9,7) iken, kanserden ölümlerin ise en çok akciğer (%19,4), karaciğer (%9,1) ve mideden (%8,8) gerçekleştiği belirtilmiştir.

Bu şekilde kanser artış hızının devam etmesi durumunda, Dünya nüfusunun artışına ve nüfustaki yaşlanmaya bağlı olarak 2025 yılında toplam 19,3 milyon yeni kanser vakası olacağı belirtilmiştir. Gerek kanser vakalarının (%56,8) gerekse de kanserden kaynaklanan ölümlerin (%64,9) yarısından fazlasının az gelişmiş ülkelerde olduğu gösterilmiştir.

Kanser vakalarının bu denli artışı, kanser alanındaki araştırmaların da artmasına neden olmuştur. Hatta öyle ki; yapay zekâ bile, alanda kendine bir yer açmıştır.

University of Michigan’dan araştırmacılar, tümörleri ortadan kaldırma potansiyeline sahip çığır açan bir yöntemle araştırma alanındaki yerini aldı.

Bu yeni teknoloji, vücuda kanserli hücreleri öldürmeyi öğreten nano-boyutlardaki (yaklaşık 10 nanometre) diskler kullanıyor.

Geliştirilen bu yöntem ile, temel olarak, bağışıklık sistemi bu nanodiskler ile eğitiliyor ve böylelikle de bağışıklık hücrelerinin kişiselleştirilmiş düzeyde kanserli hücrelere saldırması sağlanıyor.

Nanodisklerin her biri, bağışıklık sisteminin T-hücrelerine her neoantijeni tanımasını ve onları öldürmesini öğreten neoantijenlerle (tümöre özgü mutasyonlar) dolu.

Bu diskler, T-hücrelerinin tepkisini güçlendiren bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri ile işbirliği halinde çalışarak, vücutta tümörleri temizleyen ve potansiyel olarak tekrar ortaya çıkmalarını engelleyen bir anti-kanser sistemi oluşturuyor.

Nature Materials’de yayımlanan çalışmada², bu aşısal nanodisklerin, bağışıklık sisteminin, mevcut kanser hücreleriyle özelleşmiş düzeyde savaşmasını tetikleyeceği ön görülüyor.

Şimdiye kadar, nanodiskler, farelerde başarıyla test edildi ve 10 gün içinde tümörleri ortadan kaldırarak oldukça umut verici olduğu gösterildi. Nanodiskler, aynı zamanda yeniden yerleştirildikten 70 gün sonra farelerde aynı tümörleri kapatmayı başardı.

Bu durum da, uzun vadeli bir bağışıklık için, bağışıklık sisteminin kanserli hücreleri “hatırladığını” gösteriyor.

Elbette ki, yöntem kamunun kullanımına sunulmadan önce uzunca bir süre daha test edilmesi gerekiyor. Araştırmacılar, daha fazla hayvan türünde testlere dair ölçümler yürütmek zorunda. Sonrasında ise, yöntemin insanlar üzerinde test edilebilmesi daha da uzun bir zaman alacaktır.

Ancak, nanodiskler, kansere karşı savaşımızda bulunduğumuz cephenin zafer şansını arttırıyor. Alandaki diğer gelişmeler ise; tümörleri ortadan kaldıracak bir lazer cerrahisi, birçok organizasyonun ortaklığıyla geliştirilen bir aşı ve kanser DNA’sının değiştirilmesine odaklanan çalışmalardan oluşuyor.

---

Kaynaklar ve İleri Okuma:
^{1 GLOBACON 2012. http://globocan.iarc.fr/old/method/method.asp?country=792
2 Nature Materials. http://www.nature.com/nmat/journal/vaop/ncurrent/full/nmat4822.html
3 Galeon, D. "Researchers Develop Nanodiscs That Can Wipe Out Tumors." https://futurism.com/researchers-develop-nanodiscs-that-can-wipe-out-tumors/}

---