Ebola ve SARS gibi egzotik hastalıkların insanlarda ortaya çıkışı, yeni ilaç tedavileri için yoğun çalışmaları gerekli kıldı. Bu durum, kedilere de dolaylı yoldan yarar sağlayabilir. FIP (İng. Feline Infectious Peritonitis) hastalığı, kedilerde görülen çok sayıda kronik viral enfeksiyondan biri ve dünya çapındaki kedi nüfusunun yaklaşık %1,4'ünün hayatını kaybetmesine neden olduğu tahmin ediliyor. Enfeksiyona neden olan etken, kontrol edilmesinin güçlüğüyle ünlü bir mutant koronavirüs (FIPV). Mutant virüsün ebeveyn virüsü olan enterik (bağırsakta yaşayan) koronavirüs, neredeyse tüm kedi yetiştiricilerinde ve barınaklarda var ve aşılar etkisiz kalıyor.

İnsanlarda ortaya çıkan virüslere karşı en umut vadedici tedavilerden biri "GS-5734": RNA virüsü eşlenmesiyle ilgili belirli proteinleri hedef alan küçük-moleküllü antivirallerden biri. Yapılan çalışmalarda, resus maymunlarında Ebola'yı önlemekte etkili olduğu ve hem doku kültüründe hem de fare enfeksiyon modellerinde koronavirüsleri dizginlediği kanıtlandı. Kaliforniya Üniversitesi Davis Yerleşkesi'nden Prof. Niels Pedersen liderliğindeki araştırmacıların dikkatini söz konusu moleküle yöneltmelerinin nedeni de bu bulgulardı. Deneysel FIP'le ilgili olarak başlangıçta kendilerinin yaptığı çalışmalar, kimyasal açıdan daha az karmaşık olan "GS-441524"ün (GS-5734'ün ebeveyn nükleositi) yüksek düzeyde etkili olduğunu göstererek, FIP'e yakalanmış kedilerde bir saha deneyi için kapı araladı. Çarpıcı sonuçların elde edildiği araştırmanın ayrıntıları Journal of Feline Medicine and Surgery (JFMS) dergisinde yayımlandı.

Çalışmanın Yapılışı ve Sonuçlar

Yaşları 3 aylık ilâ 73 aylık arasında değişen 31 tane kedi çalışmaya dahil edildi ve bunlardan 26 tanesi planlanmış olan 12 haftalık veya daha uzun süreli tedaviyi tamamladı; diğer kediler hastalığın şiddeti nedeniyle doğrudan veya ilaç yardımıyla yaşama veda etti. Sağ kalan 26 kedi için klinik yanıt dramatikti: Ateş genellikle 12-36 saat içinde düştü ve beraberinde iştahta, aktiflik düzeyinde ve kilo kazanımında iyiye gidiş oldu. Daha sık görülen "ıslak FIP" olan kedilerde, tedavi başlangıcından yaklaşık 10-14 gün sonrasından başlayarak karın akıntıları hızla kayboldu. Sevindirici ve biraz da şaşırtıcı bir şekilde, "kuru FIP" olan ve yaşça büyük olan kediler, GS-441524 tedavisine ıslak FIP olanlar ve genç olanlar kadar iyi yanıt verdi. GS-441524'ün güvenlik profili de aynı derecede etkileyiciydi.

Şu anda bu 26 kediden 24 tanesi sağlığına kavuşmuş durumda; biri FIP hastalığına yenik düştü ve diğeri ise FIP'le ilgisi olmayan bir kalp rahatsızlığından dolayı yaşamını yitirdi. Kedilerden 18 tanesi sadece bir tur tedavi almıştı; diğer 8 tanesinde hastalık nüksettiğinden daha yüksek dozda bir tur daha (iki vakada üçüncü bir tur daha) tedavi verilerek başarılı sonuç alındı.

FIP Ölümcül Olmaktan Çıkacak mı?

Önceki yıllarda, FIP'e yakalanan kedilerle ilgili öngörüler pek parlak değildi. On yıl kadar önce JFMS'de yayımlanan bir makalesinde Pedersen şöyle diyordu: "FIP'li kedilerin iyileştirilmesinde etkili olduğu kanıtlanan hiçbir tedavi yok. FIP'e yakalanan kediler, bu hastalık nedeniyle birkaç gün, hafta veya ay içinde kaçınılmaz olarak ölür.

" Şimdilerde profesyonel kariyerinin sonuna yaklaşmakta olan Pedersen çok daha iyimser: "Son 50 yıldır FIP benim en büyük merakım oldu ve kariyerimin final aşamasına ererken, güvenli ve etkili antiviral ilaçlar belirlemiş olduğum için çok şanslıyım. Şu anda biliyoruz ki, RNA virüs eşlenmesindeki belirli adımları hedef alan küçük moleküller, FIP'in çeşitli formlarını güvenle iyileştirme yetisine sahiptir."

Ama yine de uyarıyor: "Şunu vurgulamak gerek ki, raporladığımız saha denemeleri kavram kanıtlama (İng. proof-of-concept) niteliğindedir ve bulguların ticari olarak erişilebilir ürünlere dönüştürülmesi hemen olamayacaktır. Ne yazık ki, bu başlangıç denemelerinin sağladığı gerçek umut, kara borsada bu yeni ilaçları arayan kedi sahiplerinin çaresizliğini azaltmak yerine artırmıştır. Bu keşifler ne kadar ciddi olsa da, FIP'le ilgili hâlâ keşfedilecek çok şey var."

Önerilen

Kedileri Tehdit Eden FIP Hastalığı İçin Tedavi Geliştirildi