Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Her insan hücresi de diğer tüm hücreler gibi içerisinde kendi genetik kalıtım materyali olan DNA'sını kromozomlar halinde paketlenmiş olarak taşır. Homo sapiens olarak türümüzün özelliği 23 çift yani toplamda 46 kromozoma sahip olmasıdır. Bu 46 kromozom her hücrenin içindeki çekirdek adı verilen organelin içerisinde paketlenmiş halde bulunur.

Her bir kromozom toplam DNA'nın bir parçasını içerdiğinden 46 kromozomun toplamı, uç uca eklendiğinde 2 metre uzunlukta olan DNA zincirlerinin histon proteinleri ile kaplanmış hallerinin bir yumağı şeklinde bulunur. Tıpkı bir makarna tabağındaki spagetti gibi karışık ve topak haldedir.

Bu makarna taneleri sürekli bir devinim ve hareket halindedir ve bu hareket dolayısıyla da bir takım genler birbirleri ile etkileşim, iletişim ve temas halindedir, ki bu yolla da birlikte çalışabilmektedirler. Bahsi geçen kromozom hareketleri, herhangi bir noktadan DNA çift zincirinin bozuk fermuar gibi açılması ve o lokasyondaki gen veya genlerin protein sentezini başlatmasından tutun, katlanma veya tamir, kopyalama gibi işlemlere kadar birçok nedenden kaynaklanıyor olabilir.

Şimdi de araştırmacılar 20 dakikalık aralıklarla DNA'mızın dört boyutlu şeklini aldığı bu dansını görselleştirerek bir video haline getirdi. Bu da zaman içinde DNA'mızın üç boyutlu yapısındaki değişimleri görebilmemiz anlamına geliyor. Böylelikle araştırmacılar aynı zamanda tek bir proteinin tüm bu hareketleri nasıl orkestra şefi gibi yönettiğini de göstermiş oldu.

Kohezin (cohesin) olarak bildiğimiz bu proteini, önce çıkarıp sonra ekleyerek bilim insnaları bir takım DNA ilmeklerinin veya örgülerinin önce yok olup daha sonra tekrar oluştuğunu ortaya koydular. İşlemlerini, analizlerini ve sonuçlarını Cell'de yayımlayan araştırmacılar, kohezinin yalnızca aynı kromozomdaki genleri temas haline getirdiğini düşünüyordu.

Henüz tanımlanmamış bir ikinci mekanizmada ise kohezin ile farklı kromozomlardaki genlerin de bir araya gelebileceği tespit edildi. İlmeklerin değişen pozisyon, lokasyon ve görüntüleri aynı zamanda hangi genlerin aktif hale geleceğini belirliyor ve hücre yaşamsal aktivitesini bu yolla sürdürüyor diyebiliriz.

Bu tip bir epigenetik etkinin tek bir protein ile, en azından çok büyük bir ölçüde sağlanması ise araştırmacıların değindiği bir diğer noktaydı. Bu yolla genetik bir takım rahatsızlıkların basit şekil değiştirmelerle çözülmesi dahi hedefleniyor.






Kaynak: Elizabeth Pennisi, Watch the human genome fold itself in four dimensions, 10-Ekim-2017, www.sciencemag.org/news/2017/10/watch-human-genome-fold-itself-four-dimensions

Makale Referans: Suhas S.P. Rao, Su-Chen Huang, Brian Glenn St Hilaire, Jesse M. Engreitz, Elizabeth M. Perez, Kyong-Rim Kieffer-Kwon, Adrian L. Sanborn, Sarah E. Johnstone, Gavin D. Bascom, Ivan D. Bochkov, Xingfan Huang, Muhammad S. Shamim, Jaeweon Shin, Douglass Turner, Ziyi Ye, Arina D. Omer, James T. Robinson, Tamar Schlick, Bradley E. Bernstein, Rafael Casellas, Eric S. Lander, Cohesin Loss Eliminates All Loop Domains, 5-Ekim-2017, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.cell.2017.09.026, http://www.cell.com/cell/fulltext/S0092-8674(17)31120-0




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir