İster avcılarına daha korkutucu görünmek için, ister potansiyel eşlerine daha çekici görünüp göz boyamak için olsun; hayvanlar da insanları şaşırtan aynı görsel illüzyonların pek çoğu ile birbirlerini aldatabilir. En azından birkaç durumda, diğer hayvanların onları nasıl gördüğünü manipüle etmek için kendileri için ince yanılsamalar yaratırlar.

Öte yandan, hayvanların diğer canlıların duyusal deneyimlerini nasıl yönlendirdiği üzerine çalışmalar yürütmek, bize, hayvanların iletişim kurmak için kullandıkları farklı duyuların ve sinyallerin nasıl evrimleştiği ve dünyalarının bizimkine ne kadar benzediği hakkında da birkaç ipucu sunar. İşte bazı hayvanların doğal seçilim testlerini başarıyla geçmek için kullandığı 5 görsel illüzyon. 

1. Kendisini Olduğundan Daha Büyük Göstermek

İster potansiyel eşlerini etkilemek isterse de avcılarını ürkütmek için olsun; daha büyük görünmek genellikle iyi bir avantajdır. Çoğu kedi sahibi, kızgın arkadaşlarının olduklarından daha büyük görünmek için kendilerini nasıl şişirmeye çalıştıklarına aşinadır.

Fakat bazı hayvanlar bu görünümü bir adım daha ileri taşır ve görsel bir illüzyon oluşturur. 

Sıçrayan örümcek ailesinden olan tavuskuşu örümceklerinin (Maratus volans) erkekleri, bir eş bulmak için etrafta dolaşırken, olduğundan büyük görünebilme avantajına sahiptir. Kur sırasında, bu örümcekler arka bacaklarıyla birlikte gösterişli renklere sahip karınlarını havaya kaldırırlar.

2013 yılında Behavioral Ecology'de yayımlanan bir araştırmada, renkli karın bölgesinin yanı sıra ayakları da havaya kaldırarak, erkek tavuskuşu örümceklerinin karın bölgesinin ve dolayısıyla da bütün vücutlarının olduğundan daha uzun ve geniş görünmeyi amaçladıkları; bunun da "insan olmayan birçok hayvanın kapıldığı Müller-Lyer illüzyonuna benzediği belirtiliyor. 

Müller-Lyer illüzyonunda, yukarıda görüldüğü gibi; yatay çizgiler aslında aynı boyutlardadır. Her bir çizgi ve köşeli parantezler için; izleyici, uç kısmında dışarıya doğru uzanan çizgilerin bulunduğu tamamen açık haldeki çizginin, araya sıkışan çizgiye kıyasla çok daha uzun olduğu yanılgısına kapılıyor. Yani ortada kalan çizgi aslında öyle olmamasına karşın daha uzun görünüyor. 

2. Kendisini Büyük Göstermek İçin Rakiplerinin Vücudunu Kullanmak

Diğer hayvanlar, çevrelerinin durumuna göre bazı yanılsamalar yaratabilirler. Erkek kemancı yengeçleri, kızgınlık dönemlerinde, dişilerin göz gezdirdiği kalabalık topluluklar halinde bulunurlar. 

Dişiler büyük kıskaçlı erkekleri sever ve etrafında küçük kıskaçlı rakiplerin bulunduğu bir erkeğe sokulma olasılıkları daha yüksektir. Bunun nedeni, daha küçük komşularla çevrili bir yengecin Ebbinghaus (veya Ebbinghaus-Titchener) illüzyonunu yaratması olabilir. Bu illüzyonda, bir nesne daha küçük nesnelerle çevriliyken gerçekte olduğundan daha büyük görünür ve tersi şekilde daha büyük nesnelerle çevriliyken de olduğundan daha küçük görünür.

Ancak yengeçler görsel illüzyonu kasıtlı olarak kullanmıyor olabilir. Araştırmacılara göre, şu anda, erkek kemancı yengeçlerinin göreceli çekiciliğini artırmak için sosyal çevrelerini aktif olarak manipüle ettiğine dair yalnızca dolaylı kanıtlara sahibiz.

Ne var ki, erkeklerinin Ebbinghaus illüzyonunu kullandığına dair doğrudan deliller sunan lepistesler bulunuyor. Dişileri, doğrudan çok renkli erkeklere sokuluyor. Bu yüzden de erkek lepistesler, sahip oldukları gösterişi ön plana çıkarmak  için aktif olarak daha küçük renkli lekelere sahip rakipleri ararlar.

3. Ganimetlerini Daha Etkileyici Göstermek

Bir diğer incelikli numarayı ise erkek büyük çardak kuşları kullanır. Erkekler, dişileri cezbetmek için tünel şeklinde bir çardak inşa eder. Bu tünel şekilli yürüyüş yolu, birkaç renkli süslemeyle birlikte süslenmiş taşlar, kabuklar ve kemiklerle dolu küçük bir avluya açılır. Çardak kuşlarının erkekleri, akıllıca bir numara işletir ve taşlar ve diğer döküntüler ne kadar büyükse, onları "çardağın" girişinden o kadar uzağa yerleştirir.

2012 yılında Science'da yayımlanan bir araştırmada, bu durumun zorunlu perspektif denilen bir illüzyon yarattığını ileri sürülüyor. Dişiler, avluya çardağın içerisinden bakar ve zorunlu perspektif avlunun gerçekte olduğundan daha küçük veya daha az derin görünmesine neden olarak, sergilenen süslemelerin daha büyük görünmesini sağlar.

4. Kendini Daha Canlı ve Renkli Göstermek

Bir nesnenin parlaklığını, bulunduğu yerdeki arka plana bağlı olarak değerlendiririz. Gri bir çubuğu açık gri bir arka plan üzerine koyarsanız, çubuk daha koyu bir renkte görünür. Buna eş zamanlı parlaklık kontrastı denir ve Ebbinghaus illüzyonunda olduğu gibi, gördüklerimizin bağlam tarafından çarpıtılabileceğini gösterir.

Birçok hayvan cinsel görünümünde renk kullanır ve kendisini çevreleyen bölge aracılığıyla vücut yamalarının veya diğer uyaranların parlaklığı ya da rengi konusundaki algıyı manipüle edebilir. Kur yapan erkekler, düşük parlaklıktaki bir arka plan önünde kendilerini sergilerse renklerinin daha parlak görünmesini sağlayabilir.

Aslında bu, en iyi kanatlarını öne çıkarmak için birkaç aşık kuşun yaptığına çok benzerdir. Bazı türlerde, erkekler "lek" denen bir arazide toplanır ve dişileri etkilemek için etrafta oyalanarak küçük bölgeler belirler. Peki bu erkekleri etrafta oyalanmak için belirli bir bölgeyi seçmeye iten nedir? 

2003 yılında yayımlanan bir araştırmada, manakin adı verilen tropikal kuşların, kendi renklerini ve kendi desen kontrastlarını ön plana çıkaracak en iyi şekilde ışıklandırmaya sahip açık renkli arka plan arayışında oldukları bulgusuna ulaşıldı. Bir başka araştırmada da, türlerin kendilerini hangi ortamda konumlandıracakları konusunda tercihlerinin olduğunu gözlemlendi. Araştırmacılara göre, her türün renk desenleri ve davranışları, gösterisi sırasında görsel kontrastını en üst düzeye çıkarır. Her tür bunu farklı bir renk ve ışık ortamı kombinasyonuyla yapıyor. 

5. Renklerini Kullanarak Düşmanlarının Aklını Karıştırmak

Tüm kamuflaj biçimleri, bir hayvanın yalnızca arka planda kaybolmasına yardımcı olmaz. Örneğin, zebraların canlı siyah-beyaz çizgileri, çevredeki bitki örtüsü arasında görünmelerini zorlaştırmaz. Fakat bu çizgiler, yine de bir tür göz kamaştırıcı kamuflaj oluşturur. 

Şeritli desenler harekete geçtiğinde; vagon tekeri etkisi (aynı hızda gittiğiniz yandaki otomobilin tekerlerine baktığınızda geriye doğru dönüyormuş algısı oluşturur) ve berber direği illüzyonu da (eskiden berberlerde bulunan şeritli direkler hareket ettirildiğinde şeritler aslında yukarıya doğru kaymasa da kayıyormuş gibi gözükür) dahil olmak üzere birkaç farklı optik illüzyon yaratabilirler.

2014 yılında Zoology'de yayımlanan bir araştırmada, zebraların hareket ettiklerinde bu illüzyonları kopyaladıkları ileri sürüldü. Araştırma ekibine göre, bu şeritlerin ürettiği hareket sinyalleri, izleyici için son derece kafa karıştırıcı bir bilgi kaynağı haline gelir. 

Göz kamaştırıcı kamuflaj, avcıları bir hayvanın ne kadar hızlı veya hangi yönde hareket ettiği konusunda yanıltabilir. Zebralar söz konusu olduğunda, yan bölgedeki dikey şeritler, vagon tekerleği etkisine benzer şekilde gerçek hareketin tersi yönde hareket sinyalleri oluşturabilir. Hayvanın kalça bölgesindeki çapraz çizgileri ise, berber direği illüzyonuna benzer şekilde, gerçek hareket yönünden 50-60 derece uzakta hareket sinyalleri üretir. Araştırmacılar, iki illüzyonun, muhtemelen havadan yaklaşarak ısıran böcekleri veya avcıların kafasını karıştırmak için birlikte hareket ettiklerini ileri sürüyor.