Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Spoiler: Bu yazının sonunda dünyaca ünlü bir "sihirbaz" tarafından yapılan klasik bir illüzyonun arkasındaki gizemi öğreneceksiniz.

Bunun yanı sıra beynimizle alakalı da bazı şeyler öğreneceksiniz. Çünkü sihir numaraları eğlenceli birer puzzledan daha fazlasıdır. Bu numaralar aslında beynimizin etraftaki şeyleri nasıl algıladığını ve anladığını ortaya koyuyor. Geçtiğimiz aylarda yapılan bir çalışmada, bilim insanlar aşağıdaki videoda dünyaca ünlü sihirbaz Tony Slydini tarafından yapılan bir numara üzerinde çalıştılar ve illüzyonu mümkün kılan beyin mekanizmasını ortaya çıkardılar.


Videoda; Slydini, üzerinde bir şapka ve birkaç kırmızı kağıt bulunan bir masada oturuyor. Sonrasında, kağıtları tek tek top halinde buruşturuyor ve "sihirli hareketler" yaparak top halindeki kağıtları şapkanın çevresinde salındırıyor. Ardından aniden elini açıyor ve kağıt ortadan kayboluyor. Numaranın sonunda, Slydini şapkanın içerisini izleyicilere gösteriyor ve bütün kağıtların şapkanın içerisinde olduğunu görüyoruz. Bütün bu el harekerlerinin bir yerinde, tahmin ettiğiniz üzere; izleyicilere farkettirmeden top haline getirdiği kağıtları şapkanın içerisine düşürüyor.


Ve işte numaranın sırrı: Slydini ileri geri hareketi yaparken illüzyon gözden kaçıyor.

Beynimiz sürekli olarak dış dünyayı mantıklı bir çerçeveye oturtmaya çalışır. Aynı anda gördüğü şeye dair iki açıklama üretemez. Bu yüzden de bu sihir numarasında, Slydini'nin şapkanın içine ve dışına doğru olan el hareketlerini gördüğümüzde, beynimiz neler olduğuna dair karar vermek zorundadır. Slydini kağıt topları şapkanın içerisine atıyor olabilir. Şapkadan görünmez bir toz çıkarıyor olabilir.

Ya da, her ikisini de aynı anda yapıyordu, ki yaptığı tam da bu. Fakat beynimiz bu durumu bu şekilde görmek istemez.

Bu numara, hemen hemen her psikoloji sınıfında gösterilen bir resim olan "Rubin'in ünlü vazosu"na benzerdir: Ya birbirine bakan iki insan yüzü ya da bir vazo görürsünüz. Bu ikisi arasında geçiş yapabilirsiniz ancak ikisini aynı anda göremezsiniz.

Rubin'in vazosu-bilimfilicom

Çizimin ortasındaki çizgiler yüze ya da vazoya ait olabilirken, sihirbazın bilek hareketi de şapkanın içerisine bir şey atıyor ya da şapkadan bir şey çıkarıyor olabilir. Beyin, Slydini'nin ileri geri el hareketlerini toz hilesi olarak işaretlerse, hareket bu şekilde algılanır.

Beynimiz, gördüğü şeylere dair en muhtemel izahı bulmaya çalışır. Hem yüzleri hem de vazoyu aynı anda kayda geçirmek oldukça zor olan jig-saw- puzzle tarzı iki farklı yüzeyin bileşenlerini bir araya getirmeye çalışmak gibidir. Ve aynı el hareketine hem toz atmayı hem de kağıt düşürmeyi atamak mantıksız bir duruma karşılık gelir.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir