Pinna illüzyonu, beyninize neden tamamen güvenmemeniz gerektiğini gösteren örneklerden birisidir. Bu illüzyon ayrıca beynin taramalarını kullanarak beynimizde gerçekliğin nerede bozulduğunu ve gerçekliğin yerini bu illüzyonun aldığını belirlemeyi amaçlayan iki yeni araştırmanın da konusu oldu.

Eğer ki hiç Pinna illüzyonu ile karşılaşmadıysanız, şimdi başlıyoruz. Ancak daha en başından uyaralım: Bu görsel illüzyona odaklanmak başınızın dönmesine sebep olabilir dolayısıyla güvende olduğunuzdan emin olun.

Öncelikle aşağıdaki görselin tam ortasında bulunan siyah noktaya odaklanın ve 5 saniye bekledikten sonra başınızı ekrandan uzaklaştırıp, yakınlaştırın.



Halkalar dönmeye başladı mı?

Muhtemelen hareket etti. Bu harika görsel; henüz .gif uzantılı görseller popüler olmadan çok önce 1990lı yıllarda Baingio Pinna tarafından oluşturuldu. Eğer ki halkaları oluşturan paralel kenarlara odaklanırsanız, halkaların hareket etmeyeceğini göreceksiniz.

Görsel illüzyonlar yalnızca eğlenceli ve şaşırtıcı değildir, ayrıca beynin iç mekanizmasını eşsiz bir biçimde ortaya çıkarır, bu yüzden de konuya dair titiz çalışmalar yürütülür. İki ayrı sinirbilimi çalışmasında, araştırma ekipleri katılımcılardan Pinna görseline ve halkaların gerçekten de hareket ettiği benzer bir animasyon görsele bakmalarını istediler. Bu sırada da fMRI beyin taramaları katılımcıların nörolojik aktivitelerini görüntüledi.

Diğer beyin fonksiyonları hakkında bildiklerimizi göz önüne aldığımızda, beynin görselleri nasıl algıladığına dair oldukça iyi bir kavrayışa sahibiz: Beyin, gözümüzün arka kısmındaki retinada bulunan hücrelerden gelen milyonlarca küçük elektriksel titreşimi işlemelidir.

Görseller; noktaları, düz çizgileri, eğik çizgileri ve renkleri içeren çeşitli elementlerden oluşur. Kafanın arka kısmında bulunan görsel kortekste bu özelliklerin her biri ile ilgilenen özelleşmiş nöronlar bulunur.

Gözden gelen veriyi işleyen ilk beyin bölgesi V1 olarak isimlendirilir. Diğer görsel bölgeler ise V2, V3, V4 ve V5 şeklindedir. Yıllardır yapılan araştırmalar orta-temporal ya da MT olarak bilinen V5 bölgesinin hareketi algılamakta önemli olduğunu ortaya koymuştu.

Yukarıda bahsedilen bu yeni iki çalışmanın araştırma ekibi de beynin illüzyon harekete ve gerçek harekete farklı tepki verip vermediğini belirlemek için bütün bu bölgelere baktılar.

Sonuçlar ise bir farkın söz konusu olmadığını ortaya koydu.

Katılımcıların MT bölgeleri; Pinna görselindeki illüzyon hareketine ya da gerçek hareket görseline bakmış olmalarından bağımsız olarak aktifleşme gösterdi. Bir diğer deyişle, beynin hareket saptayıcı bölgesine bakıldığında Pinna illüzyonu da gerçek hareket gibi algılanıyor.



Bu da bilim insanlarının MT bölgesi ile hareket algılama arasındaki bağlantıya dair uzun süredir düşündüklerini doğrular nitelikte. University of New York'dan Ben Backus; hayali hareketin bile beynin bu bölgesinde aktifleşmeye sebep olduğunu, dolayısıyla illüzyon hareketine sebep olan bir fiziksel uyarana bakıldığında da bu bölgelerin aktifleşmesinin şaşırtıcı olmadığını söylüyor.

İşte tam bu beyin bölgesinde Pinna illüzyonu devreye giriyor. Peki bunu nasıl yapıyor? Yeni araştırma bu soruya bir cevap sunmuyor ancak, Backus'a göre bu duruma dair ikna edici bir teori var.

MT'de bulunan hareket saptayıcı nöronlar V1 ve V2'de bulunan alt kademe nöronlardan gelen veriyi alıyor. Bu nöronlar (alt kademe) küçük alıcı bölgelere sahiptir. Toplayabildikleri kadar veri toplarlar ve büyük resmi ortaya çıkarmak için bunu MT'deki gibi daha üst seviye nöronlara gönderirler.

Fakat V1 ve V2'deki nöronlar kolaylıkla yanılabilirler. Harekete doğrudan bir tepki oluşturmazlar; zamanla hareketin sebep olduğu kontrastta meydana gelen değişimlere tepki verirler. Dolayısıyla, siyah beyaz köşeli küçük paralel kenarlar nöronların küçük alıcılarına doğru taşındıkça, her hücre kontrastta (zıtlık) bir değişim görür ve bir hareket saptar.

Fakat küçük alıcı bölgelerinden kaynaklı olarak, bu nöronlar hareketin yönünü belirlemekte zorluk çekerler.

Backus şöyle diyor:

"Bu alıcı bölgeler çok küçüktür dolayısıyla 45 derecelik bir açıyla düşey çizginin oluşturacağı farkı ya da yavaş bir hızla aşağıya doğru hareket eden bir çizgiyi algılayamazlar." 

İşte bu soruna dair bir görsel. Bu görseldeki çizgiler sağa doğru ya da aşağıya doğru hareket edebilir:



Böylece bu nöronlar dış dünyadan topladığı yanlış yorumlamaları daha üst seviye nöronlara gönderir. Bu tarz sorunlar sıklıkla çevresel (kenar) görüşte meydana gelir ve bütün ihtiyacımız olan kenar görüşümüzün gözümüzün ucuyla gördüğümüz her şeye dair hızlı bir veri toplamasında bulunmasıdır (avcı ya da hızla yaklaşan bir otomobil gibi). Tutarlılık da bu tarz bir hızın bedelidir.

---

Kaynak ve İleri Okuma:
- Pinna, Baingio, and Gavin J. Brelstaff. "A new visual illusion of relative motion." Vision research 40, no. 16 (2000): 2091-2096. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0042698900000729 (accessed on 2016, July 13)
- Pan, Yanxia, Lijia Wang, Zhiwei Wang, Chan Xu, Wenwen Yu, Lothar Spillmann, Yong Gu, Zheng Wang, and Wei Wang. "Representation of illusory and physical rotations in human MST: A cortical site for the pinna illusion." Human brain mapping (2016). http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hbm.23156/abstract (accessed on 2016, July 13)
- Budnik, U., C. Hindi-Attar, K. Hamburger, B. Pinna, J. Hennig, and O. Speck. "Perceptual Experience of Visual Motion Activates hMT+ Independently From the Physical Reality: fMRI Insights From the Looming Pinna Figure." Perception (2016): 0301006616652051. http://pec.sagepub.com/content/early/2016/06/03/0301006616652051.abstract (accessed on 2016, July 13)
- Gholipour, B. "Why Your Brain Tricks You Into Thinking These Stationary Circles Are Moving" http://www.huffingtonpost.com/entry/pinna-optical-illusion-explanation_us_575864b1e4b0e39a28ac41d5 (accessed on 2016, July 13)

---