FOXP2 geni, dili ve konuşmayı etkilemesi ile bilinmekle birlikte, insana has genetik özellikler içinde çok iyi bir pozitif seçilim örneği olarak görülüyordu. Geçtiğimiz hafta Cell dergisinde yayımlanan bir makalede, araştırmacılar bu bulguları tekrar teste tabi tuttuklarını açıkladı. Çalışmada gerçekleştirilen genetik analizler için, hem modern insan genomları, hem de Neandertal genomları kullanıldı.

Daha önce 2002 (Enard et al., Nature 418, 869-872) yılında yayımlanan aynı alandaki araştırmada, insanın evrimsel geçmişinde nispeten yakın bir zamanda pozitif seçilim ile gelişerek bugün sahip olduğumuz linguistik (dil ile ilgili) yeteneklerimizi belirlediği ve bu iletişim ile son 50 ila 100 bin yıl içerisinde Afika'dan nasıl hızla efektif biçimde Dünya'ya yayıldığı ortaya koyulmuştu. Bu yüzden araştırmacılar bu genetik değişimin tarihlendirilmesi için çalışmaya başlamıştı.

Stony Brook University'den Brenna Henn, 2002'deki ilk araştırma yapıldığında, o zamanki teknoloji dolayısıyla tüm genomun analizinin yapılamadığını ve ancak FOXP2 geninin küçük bir sekansının görüntülenebildiğini ve 20 Avrasya kökenli bireye bakılabildiğini belirtiyor. Bu nedenle araştırmacılar hipotezlerini daha büyük bir ölçekte ve farklı genetik veri havuzlarında denemek için kontrollü büyük bir insan demografisi dahilinde tekrar denedi.

FOXP2 geni beyin gelişimi sırasında çok yüksek seviyede protein sentezler ve bir takım kas hareketlerini regüle ederek dil gelişimine destek olur. Gen ifade edilmediğinde bir takım dil bozukluklarına sebep olurken, bu bireylerde bilişsel yeteneklerde değişiklik olmazken konuşulan dilin üretilemediği gözlemlenmişti.

Geçtiğimiz 5 yıl boyunca, bir dizi arkaik hominin geni dizilendi ve bu genomların içinde FOXP2 geni ilk bakılan genlerden biriydi, çünkü insana özgü bir genetik karakterdi. Ancak mevcut araştırmadaki yeni veriler insana özgü zannedilen FOXP2 geni mutasyonlarının aslında sadece insanlarda olmadığını gösterdi.

Birbirlerinden farklı bir dizi hem modern hem de arkaik insan genomlarını kullanan bilim insanları FOXP2 geninin tamamını ve genomda yakın olan kısımlarını da analiz ederek evrimsel bağlamdaki yerini daha iyi anlamaya çalıştı. FOXP2 geni özelinde bu pozitif seçilimin gerçekleşmediği görüldü.

FOXP2'nin evrimsel güzergahının çok daha karmaşık olduğunu belirten araştırmacılar, pozitif seçilime çok iyi bir örnek olarak gösterilen bu genin ders kitaplarındaki yerinin değişebileceğini öne sürüyorlar.

Araştırmacılar şimdi de genetik seviyede bizi insan yapan diğer etkenleri ve FOXP2'nin bu anlamdaki etkisini daha detaylı inceleyebilecekleri çalışmalar dizayn etmeyi planlıyor. Evrimsel olarak türümüze özel ve tür içi bir evrim hikayesinin tek bir temelden az örnekle ve belirli bir zaman aralığında anlaşılamayacağı da tekrar görülmüş oldu.