Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) teleskop ağını kullanarak yeni bir keşfe imza atan araştırmacılar TW Hydrae adlı genç yıldızın etrafında görece küçük boyutlu konsantre toz öbekleri olduğunu tespit etti. Bilimciler bu alanlarda ya bir gezegenin oluştuğu veya oluşmak üzere olduğu savının kuvvetle muhtemel olduğunu belirtiyor.
Bize en yakın genç yıldızın etrafındaki diskte, şu ana kadar ilk kez soğuk maddelerden bir gezegen oluşurken lokasyonunu belirleme şansını yakaladık.
Genç yıldız TW Hydrae, bizim bulunduğumuz noktadan yalnızca 194 ışıkyılı uzaklıkta Hydra takımyıldızının içinde bulunuyor. Şu an gezegenlerin oluşma ihtimalinin bulunduğu en yakın genç yıldız olan TW Hydrae'nin etrafındaki toz diski gezegen oluşumu araştırmalarında bakmak için en iyi alan.
Daha önce ALMA tarafından gerçekleştirilen gözlemlerde, diskin farklı konsantrasyonlarda halkalardan oluştuğu düşünülüyordu. Ancak yeni yüksek hassasiyetli görüntüler bazı noktalarda küçük toz birikintileri olduğunu ve bu öbeklerin disk rotasyonu yönünde sıralandığını ve bu alanların büyük ihtimalle diskin gezegen oluşumu gerçekleşen yerleri olduğunu tespit etti.
Japon Ulusal Astronomik Gözlemevi ("National Astronomical Observatory of Japan) araştırmacısı ve çalışmanın başyazarı Takashi Tsukagoshi'ye göre tespit edilen toz kümesinin gerçek doğasını henüz anlayabilmiş değiliz. Bir anlamda bir toz girdabı gibi içerisine parçacıkları toplamış bir alan da olabilir, bir diğer taraftan Neptün boyutlarında bir gezegeni doğuracak gezegen oluşumu öncesi bir disk alanı da olabilir.
Gezegenlerin, genç yıldızların etrafındaki gaz ve toz bulutlarının birbirlerine uyguladıkları çekim ile uzun vadede oluştuklarını biliyoruz. Mikro boyutlardaki bu parçacıklar bir araya gelerek kum, kaya ve hatta kıta büyüklüklerine ulaşarak en sonunda bir gezegene dönüşür. Teoride henüz doğacak olan bir gezegen, yıldızın etrafındaki devasa diskin içinde gezegen çemberi (circumplanetary) görevi yapan bir diskte küçük bir alanda toplanan maddelerden oluşur. Böyle bir diski genç bir yıldızın etrafında keşfetmek, araştırmacılara doğru yere bakıyor olduklarını gösteriyor.
Genç yıldızın etrafındaki diskte bulunan soğuk toz ve gazlar, görülebilir tayf içerisinde görülmesi oldukça zor olgular. Ancak bu alanlar radyo dalgaları yayıyor. Bu tip dalgalar için yüksek çözünürlük ve hassasiyete sahip olan ALMA gezegen oluşumu araştırmaları için oldukça güçlü bir enstrüman ağı.
Ancak bu öbeğin parlaklık ve uzunlamasına yapısı, gezegen oluşturan disklerde gerçekleşen duruma pek benzemiyor. Bu nedenle araştırmacılar bu yoğunlaşma alanlarının gaz vorteksi olabileceğini de belirtirken, yalnızca bir tane büyük toz öbeğinin keşfedilmiş olması da teoride çelişen bir durum yaratıyor. Ne var ki, eğer bu alanlar gezegen oluşan bölgeler ise tam olarak hangi noktalara bakacağımızı öğrenmiş olduk ve Tsukagoshi'ye göre de bu oldukça önemli bir gelişme.
Tsukagoshi, devam araştırmalarında daha yüksek çözünürlüklü ALMA görüntülerinden yararlanarak yukarıdaki görselde koyu renkle görünen kısımlardaki sıcaklık dağılımlarını haritalayıp bir gezegenden izler arayacaklarını ve olası bir gezegenin etrafında bulunma ihtimali olan sıcak gazı gözlemlemek için de kızılötesi görüş için Subaru Telekobu'ndan yaralanacaklarını belirtti.
Bize en yakın genç yıldızın etrafındaki diskte, şu ana kadar ilk kez soğuk maddelerden bir gezegen oluşurken lokasyonunu belirleme şansını yakaladık.
Genç yıldız TW Hydrae, bizim bulunduğumuz noktadan yalnızca 194 ışıkyılı uzaklıkta Hydra takımyıldızının içinde bulunuyor. Şu an gezegenlerin oluşma ihtimalinin bulunduğu en yakın genç yıldız olan TW Hydrae'nin etrafındaki toz diski gezegen oluşumu araştırmalarında bakmak için en iyi alan.
Daha önce ALMA tarafından gerçekleştirilen gözlemlerde, diskin farklı konsantrasyonlarda halkalardan oluştuğu düşünülüyordu. Ancak yeni yüksek hassasiyetli görüntüler bazı noktalarda küçük toz birikintileri olduğunu ve bu öbeklerin disk rotasyonu yönünde sıralandığını ve bu alanların büyük ihtimalle diskin gezegen oluşumu gerçekleşen yerleri olduğunu tespit etti.
Japon Ulusal Astronomik Gözlemevi ("National Astronomical Observatory of Japan) araştırmacısı ve çalışmanın başyazarı Takashi Tsukagoshi'ye göre tespit edilen toz kümesinin gerçek doğasını henüz anlayabilmiş değiliz. Bir anlamda bir toz girdabı gibi içerisine parçacıkları toplamış bir alan da olabilir, bir diğer taraftan Neptün boyutlarında bir gezegeni doğuracak gezegen oluşumu öncesi bir disk alanı da olabilir.
Gezegenlerin, genç yıldızların etrafındaki gaz ve toz bulutlarının birbirlerine uyguladıkları çekim ile uzun vadede oluştuklarını biliyoruz. Mikro boyutlardaki bu parçacıklar bir araya gelerek kum, kaya ve hatta kıta büyüklüklerine ulaşarak en sonunda bir gezegene dönüşür. Teoride henüz doğacak olan bir gezegen, yıldızın etrafındaki devasa diskin içinde gezegen çemberi (circumplanetary) görevi yapan bir diskte küçük bir alanda toplanan maddelerden oluşur. Böyle bir diski genç bir yıldızın etrafında keşfetmek, araştırmacılara doğru yere bakıyor olduklarını gösteriyor.
Genç yıldızın etrafındaki diskte bulunan soğuk toz ve gazlar, görülebilir tayf içerisinde görülmesi oldukça zor olgular. Ancak bu alanlar radyo dalgaları yayıyor. Bu tip dalgalar için yüksek çözünürlük ve hassasiyete sahip olan ALMA gezegen oluşumu araştırmaları için oldukça güçlü bir enstrüman ağı.
Ancak bu öbeğin parlaklık ve uzunlamasına yapısı, gezegen oluşturan disklerde gerçekleşen duruma pek benzemiyor. Bu nedenle araştırmacılar bu yoğunlaşma alanlarının gaz vorteksi olabileceğini de belirtirken, yalnızca bir tane büyük toz öbeğinin keşfedilmiş olması da teoride çelişen bir durum yaratıyor. Ne var ki, eğer bu alanlar gezegen oluşan bölgeler ise tam olarak hangi noktalara bakacağımızı öğrenmiş olduk ve Tsukagoshi'ye göre de bu oldukça önemli bir gelişme.
Tsukagoshi, devam araştırmalarında daha yüksek çözünürlüklü ALMA görüntülerinden yararlanarak yukarıdaki görselde koyu renkle görünen kısımlardaki sıcaklık dağılımlarını haritalayıp bir gezegenden izler arayacaklarını ve olası bir gezegenin etrafında bulunma ihtimali olan sıcak gazı gözlemlemek için de kızılötesi görüş için Subaru Telekobu'ndan yaralanacaklarını belirtti.
Kaynak ve İleri Okuma
- Takashi Tsukagoshi, Takayuki Muto, Hideko Nomura, Ryohei Kawabe, Kazuhiro D. Kanagawa, Satoshi Okuzumi, Shigeru Ida, Catherine Walsh, Tom J. Millar, Sanemichi Z. Takahashi, Jun Hashimoto, Taichi Uyama, Motohide Tamura. Discovery of An au-scale Excess in Millimeter Emission from the Protoplanetary Disk around TW Hya. The Astrophysical Journal, 2019; 878 (1): L8 https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/ab224c
- NAOJ Website, ALMA Pinpoints the Formation Site of Planet around Nearest Young Star, 26 Haziran 2019, https://www.nao.ac.jp/en/news/science/2019/20190626-alma.html
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
26 Haziran 2016
Güneş Sisteminin Sonu Nasıl Gelecek?
08 Temmuz 2016
Üç Yıldızlı Gezegen Keşfedildi
24 Ağustos 2016
En Yakın Yıldızın Yaşanabilir Bölgesinde Gezegen Bulundu
05 Kasım 2015
Işığın Güneş Sisteminde Seyahati
02 Şubat 2015
Yeni Gezegen: Süper Satürn- J1407b
14 Ocak 2017
‘Kızıl Nova’ Patlaması Geliyor
15 Ağustos 2015
Metan ile Dolu Jüpiter Benzeri Ötegezegen
21 Kasım 2018
Yeni Keşfedilen 'Rüzgargülü' Yıldız Sistemi
01 Ekim 2015
Güneş Sistemimiz Ne Kadar Normal?