Haziran 2017`de Science`da yayımlanan bir araştırmaya göre, Dünya atmosferindeki ksenon elementinin %22`lik bir oranı; Dünya tarihi boyunca yeryüzüne ulaşan kuyruklu yıldızlardan geliyor. Gerçekleştirilen keşif, Dünya'daki gazlarının bazılarının ve bu gazların kaynaklarının belirlenmesi yolunda onlarca yıldır cevapsız kalan sorulardan birine ışık tutuyor.

Soygazlardan biri olan ağır gaz, ksenonun büyük ve önemli bir kısmının kuyruklu yıldızlardan geliyor olduğunu tespit etmek, elde edilen verilerle birlikte, diğer yaşamsal moleküller ve atomların da gezegenimize nereden gelmiş olabileceğine dair istatistiksel veri tabanı sağlıyor. Soygazlar, kararlı, yani hiçbir atom veya moleküler yapı ile normal şartlar altında bağ yapamayan elektron seviyeleri dolu atomik gazlardır. Ksenon ise bu gazlardan en ağır olanıdır. 9 farklı izotopu (proton numarası aynı fakat nötron numaraları farklı olduğundan atomik ve molar kütlesi farklı olan atom türevleri) olan ksenon, bilim insanlarına kozmos boyunca izini sürebilme ve kaynağını tespit edebilme yeteneği sağlıyor.

Ne var ki, Dünya'daki ksenonun kökenini açığa çıkarmak için geliştirilen nümerik ve yazılımsal modeller, başka bir belirsiz kaynağı daha dahil etme zorunluluğu doğuruyor. Bu kaynak da onlarca yıldır belirlenebilmiş değil.

Geçtiğimiz yıl içinde 14 ve 31 Mayıs tarihleri arasında, Rosetta uzay aracının topladığı veriler sayesinde ksenon kaynağı olması muhtemel bir göktaşı hakkında önemli bir ipucu elde edilmiş oldu. Rosetta düşük enlemlerinde bir dizi tur attığı kuyruklu yıldız 67P/Churyumov-Gerasimenko'nun bir ksenon kaynağı olabileceğine işaret etti. Spektrometre verilerinin analizi üzerine, çalışmayı gerçekleştiren Bernard Marty ve çalışma arkadaşları 67P'den ışıyan ksenonun, kuyruklu yıldızın buzullarının içine gömülü olduğunu ve ksenonun buraya henüz bizim Güneş sistemimiz oluşmadan önce yerleşmiş olduğunu gösteriyordu.

Dahası, kuyruklu yıldızdaki bu ksenon rezervinin izotopik imzası (yani hangi izotoptan ne miktarda olduğunu gösteren ışıma verisi) 67P'deki ksenonun Dünya'daki ksenon izotoplarının bir aynası olduğu ve daha önce bilinmeyen kaynaklardan birinin bu ve benzeri kuyruklu yıldızlar olduğu aynı çalışma ile gösterildi.

Araştırmanın yazarları, muhtemel olan diğer bir dizi kaynak ihtimalini de hesaba katarak yaptıkları analizlerle, Dünya'daki ksenonun yaklaşık yüzde 22'lik bir kısmının kuyruklu yıldız kaynaklı olduğunu düşünüyor.

---

Makale Referans: B. Marty et al. Xenon isotopes in 67P/Churyumov-Gerasimenko show that comets contributed to Earth's atmosphere. Science, 2017 DOI: 10.1126/science.aal3496

---