University of Alberta'daki paleontolojistler dinozorların atalarının neden dört ayak üzerinde yürümeyi bırakıp, iki arka ayağının üzerine kalktığını açıklayan yeni bir teori geliştirdi.

Dinozorlardaki pipedalizm (iki ayak üzerinde yürüme) atalardan ve çok daha küçük proto-dinozorlardan miras kalmıştı.  Bu evrimin sırrı ise kuyruklarında saklı. Proto- dinozorların kuyrukları bacaklara güç veren büyük kaslara sahipti. Bu iri kaslar, erken dönem dinozorlara ayağa kalkmak ve iki arka ayak üzerinde hareket edebilmek için güç ve dayanıklılık sağladı.

Zaman içerisinde, proto-dinozorlar daha hızlı ve daha uzun mesafe koşacak şekilde evrildi. Arka bacakların uzaması gibi adaptasyonlar ise dinozor atalarının hızlı koşabilmesine, kısalan ön bacaklar ise vücut kütlesini azaltarak dengeyi sağlamaya yardımcı oldu. Sonucunda ise, bazı proto- dinozorlar dört ayak üzerinde yürümeyi tamamen bıraktı. İki ayak üzerine kalkma ihtiyacının sebebi ise avlarını yakalayabilmek için ellerini boşta bırakmaları gerekmesiydi.

Öte yandan da, bu konu birçok tartışmayı beraberinde getiriyor. Örneğin; bipedalizm hayvanların hızlı koşmasını sağlıyorsa neden atlar ve çitalar gibi memeliler neden hala dört ayak üzerindeydi?

Bu sorunun cevabı büyük oranda memelilerin kuyruktan güç alan bacak kaslarının olmamasında saklı. Fosil kayıtlarına bakıldığında, proto-memeli atalarımızın o kasları ne zaman kaybettiğinin izi sürülebilmekte. Bunun, 252 milyon yıl önce, Permiyen dönemde gerçekleştiği görülmekte.

O dönemde memeli soyu kazmaya ve tünel, oyuk gibi çukurlarda yaşamaya adapte olmaya çalışıyordu. Kazabilmek içinse, güçlü ön bacaklara sahiplerdi. Kaslı arka bacaklar ve kuyruk ise, bu dar alanlarda manevra yapmayı zorlaştıracaktı.

Oyuklarda yaşamak, atalarımızın Permiyan dönem sonundaki kitlesel yok oluşta hayatta kalmalarına yardımcı oldu. Proto-memelilerin oyuklarından çıkmaları ile birlikte bir kısmı hızlı koşucu olmak üzere evrimleşti, bipedalizme yatkınlık sağlayacak kuyruk kasları ise eksik kaldı.

---

Makale Referans: W. Scott Persons, Philip J. Currie. The functional origin of dinosaur bipedalism: Cumulative evidence from bipedally inclined reptiles and disinclined mammals. Journal of Theoretical Biology, 2017; 420: 1 DOI: 10.1016/j.jtbi.2017.02.032

---