Okyanusun derinliklerinde yaşam, olağan sınırlarının çok ötesine uzanabilir. Örneğin tüp solucan Escarpia laminata: yıl boyu besin bolluğu olan ve kendisine zarar verebilecek hiçbir yırtıcı olmayan bir ortamda yaşayan bu türün bireyleri 300 yıldan fazla yaşayabiliyor. Hatta bazıları 1000 yaşında ya da daha yaşlı olabilir.

Yapılan son araştırmalara göre, Escarpia laminata; ‘uzun ömür’ kavramının sınırlarını zorluyor. Türün bu uzun yaşam süresi, yaşam süresinin sınırlılıklarına dair tahminlerimizde de güncellemeler yapılmasını gerekli kılıyor.

Bu tüp solucanlar, 5-200 kişilik topluluklar halinde ve deniz seviyesinin 1000-3300 metre altında yaşamlarını sürdürüyor. Soğuk su sızıntıları etrafındaki bu yaşam alanı, aynı zamanda da karides, yengeç, midye, istiridye, salyangoz ve pek çok çeşitli kurt solucanlarının da yaşam alanıdır.

Tüp solucanlar, petek şeklindeki tüyleriyle solunum sağlıyor. Bu tüyler, hayvanın solungacı olarak görülebilir. Dış görünümleri ise pembe çiçekli büyük plastik pipetlere benzetilebilir ve boyları 1,5 metreden daha uzun olabilir. Tüp solucanlar, soğuk sızıntılarda yaşayan bakterilerle kurduğu ortakyaşam (simbiyoz) yoluyla besleniyor.

Büyüme modeli

Science of Nature'da yayımlanan çalışmada, sayılabilen "büyüme halkaları" ya da kalıcı bir iskelete sahip olmadıklarından; dev deniz solucanlarının yaşını hesaplamakta oldukça güçlük çekildiğine, dolayısıyla da geçmiş bir çalışmada üzerine çalışılan farklı bir solucan türünün büyüme modelinin esas alınarak araştırmanın yürütüldüğüne değiniliyor. Bu büyüme modelinin esas özelliği ise tüp solucanlarının nasıl büyüdüklerini ve yaşlandıklarını gerçek zamanlı olarak gözlemlemek zorunda kalmadan bize fikir verebiliyor olması.

Araştırmacılar, gerçek hayattaki verileri kullanarak; tek bir yılda farklı ebatlardaki solucanların ne kadar büyüdüğüne bakarak bir model oluşturdu. Böylelikle solucanların, yaşamlarının farklı evrelerinde nasıl büyüme gösterdiği gözlemlenebildi. Bu verilerle saatlerce büyüyen tüp solucanları simüle edilebiliyor ve böylece belirli bir boyuta kaç yıl sürede ulaşacağı tahmininde bulunabiliyor.

Uygulanan bu modele göre, tüp solucanlarından bazıları yüzlerce yıldır, bazıları binlerce yıldır yaşamlarını sürdürüyor. Yaşlarına dair herhangi bir üst sınır koyulamıyor çünkü yaşlandıkça büyümeleri oldukça yavaşlıyor. Araştırmacılar, doğada 1000 yıldan uzun yaşayan E. laminata’ların var olabileceğini düşünüyor, ancak araştırma sonuçlarına bakarak yaşam sürelerinin en az 250-300 yıl olduğuna dair daha güvenilir tahminlerde bulunabiliriz.

Yapılan bu araştırma, bize, deniz solucanlarının okyanusun derinliklerinde şimdiye kadar en uzun ömre sahip kolonyal olmayan ikinci canlı türü olduğunu gösteriyor. Araştırmalara göre, Arctica islandica isimli bir istiridye türünün 500 yıldan fazla yaşadığı ve bazı mercanları da içeren koloni halinde yaşayan canlıların 4000 yıldan uzun yaşayabildiği tahmin edilmektedir. Yaşam süresine dair şimdilik bu tahminler yapılıyor olsa da, hemen hemen her araştırmada yeni türlerin ve habitatların keşfedildiği derin denizler ve henüz keşfedemediğimiz derinlikler yaşam süresindeki rekoru elinde bulunduran canlıyı hâlâ saklıyor olabilir.

---

Kaynak ve İleri Okuma:
--Extreme longevity in a deep-sea vestimentiferan tubeworm and its implications for the evolution of life history strategies. The Science of Nature. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00114-017-1479-z
--Giant deep-sea worms may live to be 1000 years old or more. NewScientist. https://www.newscientist.com/article/2141387-giant-deep-sea-worms-may-live-to-be-1000-years-old-or-more/ (accessed July 21, 2017)

---