‘’Her horoz kendi çöplüğünde öter,’’ atasözünü mutlaka duymuşsunuzdur. Tabii ki bu atasözü ile kastedilenin biyolojik olarak horozlar olmadığı aşikar. Ancak, horozların ötme sırasının oldukça kökleşmiş bir sosyal hiyerarşinin ürünü olduğunu biliyor muydunuz?

Yaygın olarak bilindiği gibi, horozlar sabahları ve genellikle de şafak vaktinde öterler. Yapılan bir araştırmaya göre, bu ötüş, çok keskin çizgilerle belirlenmiş sosyal hiyerarşilere bağlı.

Grup içerisindeki horoz sayısından bağımsız olarak, lider horoz gruba öncülük eder. Sabahın ilk ötüşünü de bu lider horoz gerçekleştirir. Yani, tavuk grubu içerisinde erken uyanan horozun ötmesi söz konusu değil. Diğer horozlar erken uyansa dahi, ötmeden önce lider horozun uyanmasını beklemek zorundadır.

Birçok kültürde şafak söküşünü sembolize eden horozun ilk ötüşü, lider horozun biyolojik saatine göre farklılık gösterebilir. Bir horoz şafak söküğünü duyurduğunda, yakınlarda bulunan diğer düşük sosyal statüde horozlar hemen takip eder.

Tavuklar oldukça sosyal hayvanlardır. Küçük gruplar içerisinde doğrusal ve sabit hiyerarşiler geliştirirler. Yapılan araştırmanın bulgularına göre, bu sosyal hiyerarşiler ötüş sırasında da ortaya çıkıyor. İlk olarak lider horoz ötüyor. Daha sonra lider horozu takiben sosyal statülerine göre diğer horozlar ötüyor. Lider horoz fiziksel olarak gruptan çıkarıldığı zaman, ondan sonraki en üst rütbeli horoz onun yerini alarak sabahın ilk ötüşünü gerçekleştirmeye başlıyor. Fakat, dış uyarıcılar tarafından tetiklenen ötüş sayısı sosyal statüden bağımsız olarak gerçekleşiyor. Gün içerisindeki serbest ötüşlerinin bağlı olduğu herhangi bir hiyerarşi de söz konusu değil.

Sabahları erken uyansalar dahi lider horozun ötüşünün diğer horozlar tarafından beklenmesi, aslında sosyal bir fedakarlık örneği. Biyolojik saati lider horozunkinden farklı olan bazı horozlar, kendi biyolojik saatlerinin gerekliliğini yapmıyorlar ve lider horoz ilk ötüşü gerçekleştirene kadar sabırlı davranıyorlar. Dolayısıyla, sosyal sebeplerden dolayı kendi biyolojik saatlerinden de ödün vermiş oluyorlar.

---

İlgili Makale ve Kaynak: Shimmura, T., Ohashi, S., & Yoshimura, T. (2015). The highest-ranking rooster has priority to announce the break of dawn. Scientific Reports, 5, 11683. DOI:10.1038/srep11683

---