Post Author Avatar
Onur Demir
Boğaziçi Üniversitesi - Çevirmen/Yazar
Mars’ta geçen 5 yılın ardından, Curiosity artık Kızıl Gezegen’de profesyonel bir şekilde bilimsel çalışmalar yürüten bir maceracı sayılabilir. İnişinden bu yana Curiosity, Mars hakkında çok şey öğrendi ve öğretti.

Maceracımızın görevi basitti: Büyük bir çarpmanın eseri olan Gale Krateri’nde yaşam izlerini aramak (mikroskobik canlılar için). Kraterdeki kayaçların altını üstüne getirerek, araç, kraterin içerisindeki nehirler tarafından beslenen antik bir göl, organik bileşikler ve yaşam için gerekli olan diğer kimyasal bileşikler hakkında bilgi topladı.

NASA, aracın görevini Ekim 2018’e kadar uzattı çünkü henüz gezegende keşfedilmeyi bekleyen ilgi çekici bir kimya ve jeoloji bulunuyor. Kraterin merkezinde bulunan Sharp Dağı’na tırmanışına devam ederken aracın 3 yeni kayaç katmanını incelemesi öngörülüyor. Katmanlardan biri demir mineralince, biri kilce diğeri ise sülfat tuzlarınca zengin.

İşte maceracımızın çözebileceği 4 Mars gizemi:

1- Mars’ta antik yaşamın kalıntıları gerçekten var mı?


Aracın, Mars Hand Lens Imager isimli merceği çok hassas ve mikroskobik fotoğraflar çekebiliyor olsa da bazı hücreler ve mikrofosiller kamera tarafından görülebilmek için oldukça büyük olmalı. Aracın bünyesinde bulunan Sample Analysis at Mars isimli seyyar laboratuvar, bu hücrelerin yapıtaşlarının tespit edilmesini sağlıyor. Mesela araç, antik bir çamur kayanın içerisinde, karbon halkasıyla çevrili bir organik bileşik olan klorobenzeni tespit etmeyi başardı. Bu gibi moleküller, hücre çeperi ve diğer yapılar için bir yapı taşı sayılabilir.

NASA’dan bir bilim insanı olan ve Curiosity’nin görevini yöneten takımın lideri Ashwin Vasavada, şimdiye kadar yalnızca basit organik bileşiklerin bulunabildiğini belirtiyor. Dünyadaki kimya laboratuvarlarında yapılacak araştırmalar, Mars’ın yüzeyindeki organik moleküllerin, klorobenzen gibi daha küçük moleküllere ayrışıp ayrışmıyor olduğuna ışık tutabilir.

2- Mars sıcak ve nemliyken, nasıl oldu da soğuk ve kuru bir gezegene dönüştü?


Bu soru, Kızıl Gezegen hakkındaki en köklü sorulardan biri. Curiosity, Mars’ın daha önceleri—yaklaşık 3.5 milyar yıl önce—daha yaşanılabilir gezegen olduğuna dair pek çok delil buldu.

Kabul gören teoriye göre, Güneş’ten savrulan parçacıklar, Mars’ın koruyucu manyetik alanını ve atmosferini zaman içinde aşındırdı. Vasvada bu durumun, eskiden yüzeyinde su bulundurabilen bu gezegenin, şu an nasıl bu kadar kuru olduğunu açıkladığını belirtiyor. Curiosity, atmosferde daha yüksek oranda ağır elementlere rastladı, yani muhtemelen, hafif elementler parçacıklar yüzünden aşındı. Bu da teoriyi destekliyor.

Ayrıca araç, Sharp Dağı’na tırmanırken bölgeden bu nemliden kuruya geçişin izlerini taşıyan bulgular da bulabilir. Şimdiye kadar Curiosity yalnızca, gezegenin nemli zamanlarının sonlarından bulgular tespit edebildi. Dağdaki jeolojik katmanlar daha genç.

3- Mars günümüzde de su bulunduruyor mu?


Bazı minerallenmiş tuzlar, belli sıcaklıklarda parçalandığında suyu emip onu sıvı bir halde atabiliyor. Curiosity ekibi, Gale Krateri’nde böyle bir süreç için araştırma yaptılar ancak elleri boş döndüler.

Ancak 2015’te, Mars Reconnaissance Orbiter isimli uydu, aktif olarak akan suyun belirtileri olabilecek bu tuz dönüşümlerinin bir fotoğrafını yakalamayı başarmıştı, yani Mars yüzeyinde su varlığı geçmişte kalmış bir şey olmayabilir.

4-Mars’taki metan varlığının sebebi ne?


Dünya için konuştuğumuzda, metanın kaynağını mikroplar olarak gösterebiliriz, ancak Mars için henüz bunu söyleyemiyoruz. Önceleri Curiosity, atmosferde aşırı derecede düşük oranda gaza rastlamıştı. Bu oran sürekli dalgalanma içerisindeydi, bu dalgalanmanın sebebi sıcaklık da basınç da olabilir.




Kaynak:
What Curiosity has yet to tell us about Mars. Helen Thompson/ScienceNews. (August 4, 2017) https://www.sciencenews.org/article/curiosity-mars-rover-five-year-anniversary (accessed August 11, 2017)




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir