Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Japon çentik balığındaki yalnızca bir genin etkisinin durdurulması dişi balığı sperm üretir hale soktu. Üstelik, spermler yumurtalıklarda üretiliyor ve daha da ilginç olanı; spermler tamamen sağlıklı ve yumurtalıktan çıkan bu spermler yumurtaları dölleyebiliyorlar.
Japonya'daki National Institute for Basic Biology'den araştırmacılar yöresel ismi "medaka" olan balıktaki spesifik bir geni (foxl3) belirlediler. Araştırmacılar bu genin; genetik bir "anahtar" gibi çalıştığını ve yumurta ya da sperme dönüşme potansiyeline sahip tohum hücrelerini belirlediği bulgusuna ulaştılar.
Science'da yayımlanan makalenin yazarlarından Profesör Minoru Tanaka:
"Tohum hücreleri ya sperm ya yumurta olabilirken, hiç kimse; omurgalılarda tohum hücrelerinin; canlının yumurta ve sperm akıbetini belirleyecek bir mekanizmaya sahip olduğunu bilmiyordu. Bulgularımız; bir kez karar verildiğinde, tohum hücrelerinin yolun sonuna kadar gidebilecek yetiye sahip olduğunu gösteriyor. Bulunan bu mekanizmanın çok büyük bir öneme sahip olduğuna inanıyorum" diyor.
Bilimciler foxl3 geni eksik olan mutant dişi medaka embriyolarını ürettiler ve yumurtadan çıkışlarından bir hafta sonra balıkların sperm üretmeye başladıklarını gördüler. Dişi balığın sperm üretmesinin garipliği bir yana, bu mutant dişi balıklar spermleri doğal erkek balıklardan üç hafta önce üretiyorlardı. Balıkların sperm üretimi düzensizdi, fakat spermler normal balık yumurtalarını dölleyebilecek yetideydiler ve çoğunluğu da yavru ürettiler.
Mutant medaka balıkları her açıdan normal gözüküyorlar; dişi vücut tipi gösteriyor ve yumurtalık geliştiriyorlar. Aynı zamanda araştırmacılar üretilen spermler arasında bazı normal yumurta hücrelerinin olduğunu da gözlemlediler. Bilimcileri en çok şaşırtan şey ise; dişi bir çevreye ve dişi hormonlarına maruz kalmasına rağmen sağlıklı sperm hücreleri oluşturuldu.
Dişi bir çevrede olmasına rağmen sağlıklı sperm hücrelerinin oluşması; tohum hücrelerinde cinsiyet değiştirici bir "anahtarın" vücudun cinsiyetinden bağımsız olarak var olduğu anlamına geliyor ve bu da tamamıyla yeni bir bulgu.
Bu yeni keşfin daha fazla belirti gösterip göstermeyeceği bilinmiyor. Benzer bir gen olan foxl2 geni, memelilerde yumurta gelişiminden sorumlu, fakat yalnızca balıklarda cinsiyet belirlenmesi oldukça değişiklik gösteriyor. Bu yüzden, foxl3 geninin memelilerde tohum hücresinin belirlenmesinde bir role sahip olup olmadığı hala havada kalıyor.
Kaynak: Josh L Davis, "Scientists Make Female Fish That Produce Working Sperm", http://www.iflscience.com/plants-and-animals/scientists-make-female-fish-produce-working-sperm
Japonya'daki National Institute for Basic Biology'den araştırmacılar yöresel ismi "medaka" olan balıktaki spesifik bir geni (foxl3) belirlediler. Araştırmacılar bu genin; genetik bir "anahtar" gibi çalıştığını ve yumurta ya da sperme dönüşme potansiyeline sahip tohum hücrelerini belirlediği bulgusuna ulaştılar.
Science'da yayımlanan makalenin yazarlarından Profesör Minoru Tanaka:
"Tohum hücreleri ya sperm ya yumurta olabilirken, hiç kimse; omurgalılarda tohum hücrelerinin; canlının yumurta ve sperm akıbetini belirleyecek bir mekanizmaya sahip olduğunu bilmiyordu. Bulgularımız; bir kez karar verildiğinde, tohum hücrelerinin yolun sonuna kadar gidebilecek yetiye sahip olduğunu gösteriyor. Bulunan bu mekanizmanın çok büyük bir öneme sahip olduğuna inanıyorum" diyor.
Bilimciler foxl3 geni eksik olan mutant dişi medaka embriyolarını ürettiler ve yumurtadan çıkışlarından bir hafta sonra balıkların sperm üretmeye başladıklarını gördüler. Dişi balığın sperm üretmesinin garipliği bir yana, bu mutant dişi balıklar spermleri doğal erkek balıklardan üç hafta önce üretiyorlardı. Balıkların sperm üretimi düzensizdi, fakat spermler normal balık yumurtalarını dölleyebilecek yetideydiler ve çoğunluğu da yavru ürettiler.
Mutant medaka balıkları her açıdan normal gözüküyorlar; dişi vücut tipi gösteriyor ve yumurtalık geliştiriyorlar. Aynı zamanda araştırmacılar üretilen spermler arasında bazı normal yumurta hücrelerinin olduğunu da gözlemlediler. Bilimcileri en çok şaşırtan şey ise; dişi bir çevreye ve dişi hormonlarına maruz kalmasına rağmen sağlıklı sperm hücreleri oluşturuldu.
Dişi bir çevrede olmasına rağmen sağlıklı sperm hücrelerinin oluşması; tohum hücrelerinde cinsiyet değiştirici bir "anahtarın" vücudun cinsiyetinden bağımsız olarak var olduğu anlamına geliyor ve bu da tamamıyla yeni bir bulgu.
Bu yeni keşfin daha fazla belirti gösterip göstermeyeceği bilinmiyor. Benzer bir gen olan foxl2 geni, memelilerde yumurta gelişiminden sorumlu, fakat yalnızca balıklarda cinsiyet belirlenmesi oldukça değişiklik gösteriyor. Bu yüzden, foxl3 geninin memelilerde tohum hücresinin belirlenmesinde bir role sahip olup olmadığı hala havada kalıyor.
Kaynak: Josh L Davis, "Scientists Make Female Fish That Produce Working Sperm", http://www.iflscience.com/plants-and-animals/scientists-make-female-fish-produce-working-sperm
Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
17 Haziran 2017
Üç Partnerinin Genlerini Eşit Biçimde Kullanarak Üreyen Semender
20 Ağustos 2017
Kısırlığın Genetik Sebeplerini Çözebilen Yeni Teknik
03 Ocak 2015
Kuş Spermi İçin Önemli Olan Boyu, Hızı Değil
27 Mayıs 2016
Meyve Sinekleri Neden Dev Spermler Üretiyor?
02 Mart 2015
İki Babalı Bebekler Gerçek Oluyor
02 Mart 2018
Mayoz Bölünme ve Cinsiyetin Kökeni
25 Eylül 2016
Ovulasyon Zamanına Göre Bebek Cinsiyeti Seçilebilir mi?