Post Author Avatar
Sevkan Uzel
Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör
Dinozorlar Çağı'ndan 20 milyon yıl sonra, günümüzde Türkiye'nin bir parçası haline gelecek olan bir adada, benzersiz bir hayvan topluluğu türedi. Topluluğun ilginç üyelerinden biri de, hafiften kediyi andıran görüntüsüne rağmen keseli bir yırtıcı olan "Anadolu keselisi"ydi (Lat. Anatoliadelphys).

A. Murat Maga ve Robin M. D. Beck tarafından, Eosen Dönem'den kalma kayalarda keşfedilen örnekte, kafatasının ve iskeletin büyük bölümü görülebiliyor. Anadolu keselisi, yaklaşık olarak kedi büyüklüğünde bir canlıydı ve tıpkı şimdilerde kedilerin yaptığı gibi, ufak hayvanları avlıyordu. Öğütücü dişleri inanılmaz ölçüde iriydi (şu anda yaşayan kemik yiyen memelilerinkilerin oranındaydı). Çenesi ve boyun kasları da son derece güçlüydü. Maga ve Beck, hayvanın avını ısırdıktan sonra, şiddetle sallayarak öldürdüğünü düşünüyor. Keselinin uzuvları tırmanmaya da uyumlanmış gibi görünse de, tahminen vaktinin çoğunu ormanda avlanarak geçiriyordu.

Orta Anadolu'daki Uzunçarşıdere Oluşumu'nun 44 milyon yıllık kayalarında keşfedilen bu etçil keselinin, uçamayan dinozorların yeryüzünden silindiği kitlesel yok oluştan 20 milyon yıl kadar sonra yaşadığı sanılıyor. O sıralarda dünyada bulunan memeli etçiller, eskiden küçük etçil dinozorlar tarafından işgal edilen rolü yavaş yavaş devralıyordu. Fakat Anadolu keselisi özellikle dikkate değer bir hayvan, çünkü kuzey kıtalarındaki memelilerin çok azı keseliydi.

Ankara Üniversitesi Jeoloji Müzesi'ndeki "Anatoliadelphys maasae" iskeleti (AÜJM 2002–25). Ölçü çizgisi = 5 cm.


Anadolu keselisinin yaşadığı sıralarda, şimdiki Türkiye de dahil olmak üzere, güney Avrupa'nın büyük bölümü ve güneybatı Asya tıpkı şu anki Endonezya takımadaları gibi büyük dağlık adalardı. Keselinin evi olan ada, alt-tropikal ormanlarla kaplıydı. Günümüzde keseliler çok sınırlı bir coğrafi alanda mevcut. Afrika ve Avrasya'da hiç keseli yok; kuzey kıtalarında ise az sayıda temsilcileri bulunuyor. Ama durum eskiden böyle değildi. Bulunan en eski keseli kalıntılarına Doğu Asya'daki Kretas kayalarında rastlandı. Anadolu keselisinin ataları da büyük olasılıkla Geç Kretas Dönemi'nde batıya doğru göç etmişti.

Uzunçarşıdere Oluşumu'nda eşsiz bir fosil topluluğu var. Şimdiye dek burada hiç etçil plesantalı memeli örneğine rastlanmadı. Plasentalı memeliler oldukça büyük yavrular doğurur. Keseli memeliler ise yavrularını daha az gelişmiş biçimde doğurup, keselerinde korurlar. Yaşayan memelilerin çoğu plesantalıdır; ayrıca Avrupa'nın diğer bölümlerinde ve Asya'da 44 milyon yıl önce yaşamış olan etçil memelilerin çoğu da plasentalıydı.

Anadolu keselisinin, şu anda yaşayan keselilerin herhangi birinin atası olduğu söylenemez. Onun soyu Asya'dan gelip, Kuzey ve Güney Amerika'ya yayılmıştı. Günümüzde var olan keselilerin ataları, dinozorların yok oluşundan hemen sonra Güney Amerika'dan çıkıp Antartika'dan geçerek, Avustralya'ya ulaşmıştı. Keseliler Kuzey Amerika'ya hemen hemen 3 milyon yıl önce döndü ve Virginia opossumu Güney Amerika'ya yayıldı.

Anadolu keselisinin keşfi, keseli topluluklarının antik göçlerinin, sanılandan çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor. Çalışmalar sürdükçe, bu ilginç canlı grubu hakkında daha fazla bilgi edinebileceğimizi umuyoruz.




Kaynak: Earth Archives, "Carnivorous marsupial thrived in ancient Turkey"
< http://www.eartharchives.org/articles/carnivorous-marsupial-thrived-in-ancient-turkey/ >

İlgili Makale: PLOS One, "Skeleton of an unusual, cat-sized marsupial relative (Metatheria: Marsupialiformes) from the middle Eocene (Lutetian: 44-43 million years ago) of Turkey"
< http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0181712 >




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir