Yüzyıllardan beri, bitkilerin erişebildiği tek azot kaynağının atmosfer olduğu düşünülüyordu. Ancak Kaliforniya Üniversitesi Davis Kampüsü araştırmacıları tarafından yapılan bir çalışma sonucunda, toplam azotun çeyreğinden fazlasının, Dünya'nın ana kayaçından kaynaklandığı ortaya kondu. 6 Nisan 2018 tarihinde Science dergisinde yayımlanan makaleye göre, doğal ekosistemlerdeki azotun %26 kadarı kayaçlardan geliyor; geri kalanı ise atmosferden geliyor.

Bu araştırmadan önce, küresel kara sistemine olan bu azot girdisi bilinmiyordu. Yapılan keşif, karbon çevriminin anlaşılmasına dayanan iklim değişimine ilişkin düşüncelerde de önemli farklar yaratacak gibi görünüyor. Yeni tanımlanan azot kaynağı, karadaki karbon çevrimini de besleyebilir ve böylece ekosistemlerin atmosferden daha fazla emisyon çekmesini sağlayabilir.

"Çalışmamız, azot ayrışmasının dünya çapındaki toprak ve ekosistemler için küresel olarak önemli bir kaynak olduğunu gösteriyor. Bu, çevresel bilimlerin temelini oluşturan yüzlerce yıllık yaklaşıma ters düşüyor. Azotun, ormanların ve çayırların, sanılandan daha fazla fosil yakıt CO₂ emisyonu tutmasına olanak tanıyabileceğini düşünüyoruz," diyor ekipten Ben Houlton.



Ekosistemlerin, karbon dioksit kirliliğini emmek için azota ve başka besinlere gereksinimi var. Sınırlı miktardaki azot, eğer kayaçlardan da gelebiliyorsa, doğal ekosistemlerin yüksek düzeylerde karbon dioksit çekebilmelerini de açıklamamıza yardım eder. Ancak her kaya azot filtreleyemez. Kaya azotunun bulunması, parçalanmaya bağlıdır; o da fiziksel (örneğin tektonik hareket yoluyla) veya kimyasal (örneğin mineraller yağmur suyu ile tepkime yaptığında) olabilir. Kaya azotunun bölgeden bölgeye değişmesinin temel nedeni budur. Ekibin ulaştığı sonuçlara göre, en yüksek kaya azotu düzeylerine kuzey enlemlerinde rastlanıyor. Himalayalar ve Andlar gibi dağlık bölgelerin de bu açıdan zengin olabileceği düşünülüyor.

Kaliforniya ekibinin araştırması, ayrıca "kayıp azot kaynağı" olayını da aydınlatıyor. Şöyle ki, onlarca yıldan bu yana, bilimciler sadece atmosfer ile açıklanamayacak denli yüksek oranda azotun toprakta ve bitkilerde biriktiğini fark ediyordu. Fakat bunu açıklayabilecek bir kaynak saptayabilmiş değillerdi. Şimdi anlaşılmış oldu ki, kayaç azotu bu duruma pekâlâ neden olabilir.