Post Author Avatar
Yusuf Cem Durakcan
Boğaziçi Üniversitesi - Çevirmen/Yazar
Maden arayıcıları, MRI tarayıcılar ve Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın çalışması için hayati öneme sahip helyum gazının oldukça büyük bir kaynağını keşfettiler.

Dünya’daki en hafif gazlardan birisi olan helyumun kaynakları çok çabuk tükeniyor. Bu durum helyum balonlarındaki gereksiz kullanımının yasaklanması çağrılarını teşvik ediyor, bu sayede küçülmekte olan kaynakların bilimsel ve medikal alandaki kullanımı sağlanabileceği düşünülüyor. Şimdi ise ilk defa bir araştırma grubu tarafından bu gazın devasa bir rezervi, sistematik taramalar sonucunda bulundu.

Tanzanya’daki Great Rift Valley (Great Rift Vadisi) altında keşfedilen bu rezerv, yaklaşık olarak 600.000 olimpik yüzme havuzunu doldurabilecek kadar büyük.

Japonya’da düzenlenen Goldschmidt jeokimya konferansında bulguları paylaşılan araştırmanın başındaki, University of Oxford’dan Chris Ballentine’nin belirttiğine göre; daha önce planlı bir şekilde araştırılıp bulunmuş bir helyum rezervi bulunmuyordu. Bu keşif sonrasında, jeolojinin aynı şekilde işlediği benzer sistemlerin taranmasıyla yardımıyla daha fazla helyum rezervinin keşfi mümkün olabilir.

1.2 Milyon MRI


Helyum, medikal uygulamalarda ve Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda soğutucu gaz olarak kullanılırken, NASA tarafından da roket yakıtı olarak kullanılıyor. Bu gazın aynı zamanda birçok başka kullanım alanı da mevcut; fakat Dünya’daki helyum gazı rezervleri hızla tükeniyor. Ballentine’ye göre; bugünkü kullanım oranları göz önüne alındığında, rezervler 2030 ila 2040 yılları arasında tükenmiş olacak. Ballentine’nin araştırma grubunun keşfi ile bu süreyi biraz daha uzatmış olduk.

Dünya’daki bütün helyum, uranyum gibi doğal radyoaktif elementlerin bozunmasıyla oluşuyor ve yüz milyonlarca yıldan bu yana antik kabuksal kayaların içinde hapsolmuş durumda kalmış. Zaten daha önceki rezervlerin keşfi hep şans eseri gerçekleşmişti. Fakat Ballentine’nin araştırma grubu, jeolojik ipuçlarını takip ederek Tanzanya’da bu yeni helyum rezervini keşfettiler. Araştırmacılar, tıpkı bir petrol rezervi arar gibi helyumun bulunabileceği kayaları araştırdılar.

Araştırmacılara göre; bu bölgedeki volkanik aktivitenin sağladığı sıcaklık ile helyum gazı kayaların içerisinden çıkmış ve yer altındaki büyük mağaraların içerisinde birikmiş olabilir. Araştırmacılar bu rezervin yaklaşık 1.53 milyar kübik metre helyum gazı içerdiğini düşünüyorlar. Yıllık tüketilen helyumun miktarının 7 katı büyüklüğünde olan bu rezerv ile 1.2 milyon MRI taraması yapılabilir.

Yıllık helyum tüketim miktarı düşünülünce, keşfedilen bu devasa rezerv ile yalnızca helyumun tükeneceği zamanın ertelenmiş olduğunu söyleyebiliriz. Fakat bu zamanın, araştırmada uygulanan yöntem ve benzeri yöntemler ile yeni rezervler bulunması açısından oldukça önemli olduğunu belirtmek gerekiyor.

CERN'de bulunan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın mıknatıslarını soğutmak için bol miktarda helyuma gerek oluyor. (Telif: Fabrice Coffrini/AFP/Getty Images)





Kaynak:  Andy Coghlan (27 June 2016), Huge newfound deposit of helium will keep MRI scanners running, New Scientist, Retrieved on 3 July 2016 from  https://www.newscientist.com/article/2095196-huge-newfound-deposit-of-helium-will-keep-mri-scanners-running/




 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir