Post Author Avatar
Zeynep Senis
Çevirmen/Yazar

Yapay zekâ veya kısaca AI, herhangi bir makinenin veya bilgisayarın, örneklerden ve deneyimlerden öğrenme, nesneleri tanıma, dili anlama ve yanıt verme, karar verme ve problem çözme gibi insani yetenekleri taklit etme becerisini ifade eder. Bu farklı yetenekleri bir araya getirebilen bir makine, araba kullanmak gibi karmaşık işlevleri kolaylıkla gerçekleştirebilir.

Yakından tanıdığımız Siri veya Alexa’ya sabah saat 6’ya alarm kurmasını rica etmek gibi bir zamanlar imkânsız görünen eylemler yapay zekâ ile hızla popülerlik kazandı.

Peki, yapay zekâ ile sürdürülebilir bir gelecek de inşa edilebilir mi? Aslına bakarsanız bu sorunun cevabı olarak verilecek çok sayıda örnek bulunuyor. 

Google, kaynağa aç veri merkezlerinin enerji yükünü azaltmak için bir AI modeli kullanarak soğutmanın sebep olduğu enerji maliyetini %40 oranında azaltıyor.

IBM, daha iyi bir hava tahmini için yapay zekâyı kullanıyor ve tahminlerini %30 daha hassas hâle getirebiliyor. Buraya küçük ve önemli bir dipnot düşmek gerekiyor. Çünkü, hava durumu tahminlerini %30 iyileştirmek; yenilenebilir enerji şirketlerinin tesislerini daha iyi yönetmesi, enerji üretimini en üst düzeye çıkarması ve karbon emisyonlarını azaltması anlamına gelebilir.

Kömür yakan ve kahkaha gazı olarak bilinen azot oksit salan bir şirket olan Xcel Energy, enerji tüketim modellerini daha iyi tahmin etmek ve işletim sistemlerini durumlara uyarlamak için yapay zekâyı kullanıyor ve böylece verimliliği önemli ölçüde artırıyor (yaklaşık %20).

İklim değişikliğinin finansal piyasalar üzerindeki etkisini araştıran, kar amacı gütmeyen bir düşünce kuruluşu olan Carbon Tracker, uydu görüntülerini kullanarak kömür santrallerinden salınan emisyonları izlemek için yapay zekâdan destek alıyor. Bu kuruluş, uydu verilerini kullanarak, yatırımları daha düşük karbon ayak izi olan girişimlere yönlendirmeye yardımcı oluyor.

Çevresel Sorunlarda Yapay Zekâ Kullanımı

Yapay zekâ, enerji emisyonlarındaki azalmaları ve CO2 giderimlerini tespit ederek, daha yeşil ulaşım ağlarının geliştirilmesine yardımcı olarak, ormansızlaşmayı izleyerek ve aşırı hava koşullarını tahmin ederek çevreyi ve kaynakları korumaya yönelik küresel çabaları hızlandırma potansiyeline sahiptir. Bu teknolojinin en acil çevresel zorlukların üstesinden gelmek için nasıl olanaklar ve araçlar sağladığına dair bolca örnek bulunmaktadır.

İklim Değişikliği

  • Birçok ülkede enerji üretimini ve talebini gerçek zamanlı olarak optimize etmek için makine öğrenimi (İng: machine learning) kullanılıyor; artan öngörülebilirlik ve verimlilik oranı sayesinde ise daha iyi şebeke sistemleri kurulabiliyor.
  • Binalara; veri toplamak, enerji kullanımlarını izlemek; bu verileri analiz etmek ve optimize etmek amacıyla akıllı sensörler ve sayaçlar yerleştiriliyor.
  • Günümüzde akıllı ulaşım sistemlerinde kullanılan AI, makine öğrenimi algoritmalarının kullanıldığı Google Maps ve Waze gibi uygulamalarda, trafik akışları ve tıkanıklık hakkında daha kesin bilgiler elde ederek güvenliği önemli ölçüde artırıyor.

Biyoçeşitlilik ve Doğal Kaynakları Koruma

  • Yapay zekâ, uydu görüntülerinden de yardım alarak arazi kullanımındaki, bitki örtüsündeki değişiklikleri ve doğal afetlerin yansımalarını kolaylıkla tespit edebiliyor.
  • İstilacı türler, yine aynı teknolojiler sayesinde izlenebiliyor ve takip edilebiliyor. Makine öğrenimi ve computer vision (Bilgisayarlı Görü) adı verilen alan sayesinde ise bu türlerin ortadan kaldırılması sağlanıyor. Günümüzde, Blue River Technology adlı bir şirket, istilacı türlerin varlığını ve biyoçeşitlilikte gerçekleşen diğer değişimleri tespit etmek için yapay zekâyı kullanıyor.
  • PAWS adlı bir yazılım ise, büyük miktarda veriyi işlemek ve ilgili birimlere en etkili devriye rotalarını önermek için makine öğreniminden yararlanıyor. İnsan sezgisinden daha hassas ve doğru sonuçlar veren bu yazılım, matematiksel modelleme ve oyun teorisinden faydalanıyor.

Su Sorunları

Yapay zekâ, su bilimcileri tarafından belirli bir coğrafi alanda su kullanımını belirlemek ve bilinçli politika kararları vermek için yaygın olarak kullanılıyor. Uydu verileriyle birlikte hava, toprak ve yeraltı suyu koşullarını ve kuraklıkları tahmin etmek ise sadece birkaç saatini alıyor.

Sağlıklı Hava Koşulları

Bazı gelişmiş ülkelerde, yapay zekâ destekli simülasyonlar sayesinde, kentsel alanlarda yaşayan insanlara bölgelerinin kirlilik seviyeleri hakkında uyarılar gönderilebiliyor.

Sonuç

Yapay zekâ, sürdürülebilir kalkınma ve çevresel sürdürülebilirlik için oldukça önemli ve yeri doldurulamaz bir araç olabilir. Yapay zekânın sürdürülebilir kalkınma hedefleri için kullanılabileceği sadece birkaç yoldan bahsettik. Ancak bu kullanımlar, henüz tam olarak değerlendirilmemiş, hesaplanmamış ve dengelenmemiş bir maliyeti de beraberinde getirebilir. Bu maliyet, AI modellerini eğitirken ve sistemlere adapte ederken üretilen karbon emisyonları gibi çevre ile ilgili ya da teknolojiye erişimi olan ve olmayanlar arasındaki güç dengesizlikleriyle ilgili de olabilir. 

Özellikle de imalat endüstrisini temelden dönüştürme potansiyeline sahip ileri bir teknoloji olan yapay zekâdan yararlanmak, önemli ölçüde azaltılmış operasyonel sorunlar ile verimli ve şeffaf bir tedarik zinciri oluşturabilir. Ayrıca yapay zekâ, en ufak sapmaları bile anında tespit eden ve olası arızaları önceden bildiren verimli kalite kontrol sistemlerinin de bel kemiğidir. 

Araştırmacılar ve bilim insanları, yapay zekâ sistemleri aracılığıyla sağlanan verilerin şeffaf, adil ve güvenilir olmasını sağlamalıdır. Artan otomasyon çözümleri talebi ve çevre ile ilgili sorunlar ve zorluklar için daha yüksek hassasiyetli veri çalışması ile, daha fazla çok uluslu şirket, eğitim kurumu ve devlet sektörü, bu tür teknolojilerin Ar-Ge'sini finanse etmeli ve bunları üretmek ve uygulamak için uygun standardizasyonlar sağlamalıdır.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir