Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Yeni bir çalışma ile Venüs'te yakın zamana kadar aktif olan 37 ayrı volkanın varlığı tespit edildi. Çalışma, Venüs'ün halen jeolojik olarak aktif olduğuna dair şu ana kadarki en iyi delil niteliği taşıyor. University of Maryland ve ETH Zürih Institute of Geophysics araştırmacılarının yürüttüğü çalışma Nature Geoscience'ta yayımlandı. Veriler analiz edildiğinde bu çalışmada ilk kez, şu an faal olmasa da ölü durumda olmayan jeolojik oluşumlar keşfedildi.

Şu ana kadar Venüs'ü Güneş Sistemi'ndeki büyük oranda inaktif gezegen sanılıyordu ancak mevcut çalışma ile iç sisteminin halen 'çalkalanan' ve aktif volkanları içerden besleyen bir yapı halinde olduğu gözlemler ile doğrulandı. Bilim insanları bir süredir içyapıları görece daha soğuk olan Mars ve Merkür'e göre daha genç bir yüzey yapılanmasına sahip olduğunu biliyordu.

Gezegenin içinin sıcak olduğu ve jeolojik olarak aktif olduğu kanısı, 'coronae' adı verilen yüzük biçimli yüzey şekillerinin, derinlerdeki sıcak malzemenin manto ve kabuğa yükselmesi ile oluştuğu görülünce ve bunların genç yapılar olduğu anlaşılınca doğrulanmış oldu. Bu oluşumların manto atıklarının ve püskürtülerinin Hawaii volkanik havzasını oluşturmasına benzer biçimde olduğu belirtilirken daha önce Venüs'teki 'coronae'lerin antik zamandaki hareketliliğin kalıntısı olduğu, Venüs'ün de içinin zamanla soğuyarak jeolojik aktivitesini yavaşlatıp kabuğunu sertleştirip içerdeki sıcak akışkanların çıkmasının önünü kestiği sanıldığı belirtildi. 

A radar image of the Aine coronae (large circular structure taking up most of the image) just south of the Aphrodite Terra. This image covers an area of approximately 300 kilometers, and the coronae is accompanied by several pancake dome volcanic features which formed through the eruption of viscous lava. Image credit: NASA/JPL
Aine coronae yapısının radar görüntüsü. Büyük bir yüzük biçimindeki yüzey şekli 300 kilometrelik bir çapa sahip ve coronae etrafında birkaç volkanik oluşum mevcut.Image credit: NASA/JPL


Halen, yüzeye doğru yükselen sıcak malzemelerin coronae yapılarını nasıl oluşturduğu ve coronaeler arasındaki çeşitliliğin gerçek nedenleri bir tartışma konusu olarak varlığını sürdürüyor. Çalışmada bilim insanları, Venüs'te yüzey altı termo-mekanik aktivitesinin matematiksel modellerini geliştirerek coronae formasyonlarının yüksek çözünürlüklü ve üç boyutlu simülasyonlarını yarattı. Bunlar da oldukça detaylı veriler sunarken, simülasyonların analizi araştırmacılara yalnızca çok yakın zamandaki aktiviteler sonucu oluşmuş coronaelerin bir takım ayırt edici özellikleri olduğunu da gösterdi.

3D simülasyonlardan bir kesit. Görseldeki genç coronae yapılarından 37 adet keşfedildi. Telif: Laurant Montesi


Daha sonra bu ayırt edici unsurları Venüs'ün yüzeyinde direkt gözlemlenen özellikler ile karşılaştırdığında, gzegen boyunca dağılmış halde bulunan bazı coronae'lerin jeolojik evrimin farklı safhalarında ortaya çıktıklarına kanıt olarak görülebileceğini gösterdi. Bu yüzük şekilli yapılar halen evrimini sürdürürken, Venüs'ün içi de halen görece sıcak ve çalkalanmaya devam ediyor.

Modellerin reel yapılara gittikçe daha fazla benzemeye başlaması ve 3D matematiksel  modelleme tekniklerinin gelişmesi mevcut çalışmada da corona yapılarının evriminin farklı fazlarını da ortaya çıkardı ve nasıl tanıyabileceğimizi genç yapıları nasıl tespit edip, halen volkanik aktivitenin olduğu alanları nasıl belirleyebileceğimizi de gösterdi.
Kaynak ve İleri Okuma
  • Kimbra Cutlip, University of Maryland College of Cumputer, Mathematical and Natural Sciences News Website, Scientists Discover Volcanoes on Venus Are Still Active, 20 Temmuz 2020, https://cmns.umd.edu/news-events/features/4631
  • Anna J. P. Gülcher, Taras V. Gerya, Laurent G. J. Montési, Jessica Munch. Corona structures driven by plume–lithosphere interactions and evidence for ongoing plume activity on Venus. Nature Geoscience, 2020;, https://www.nature.com/articles/s41561-020-0606-1
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir