Neandertallerin bilişsel yetenekleri, sanatsal üretimleri ve diğer alet kullanımı becerileri üzerine yapılmış araştırmalardan en yenisi, Kırım'da bulunan Zaskalnaya VI (ZSK) adlı Neandertal kalıntı bölgesinde keşfedilen bir kuş kemiği keşfi ve bu kemik üzerinde yapılan incelemeleri kapsıyor. Öyle ki, halen açık bir tartışma olan Neandertallerin sahip olduğu yaratıcı düşünme ve bilişsel kabiliyet ile bu yetilerin sınırları; yeni keşif ile bazı cevaplara sahip olabilecek gibi görünüyor.

Université de Bordeaux'dan  Ana Majkic ve çalışma arkadaşları tarafından yürütülen araştırmada, Kırım'daki bölgede keşfedilmiş olan kuş kemiğinin üzerinde, Neandertaller tarafından bilerek ve bilinçli olarak atılmış olan iki çentik olabileceği ön görüldü. Mart 2017`de PLOS ONE'da yayımlanan araştırmaya göre, Neandertaller bu kesikleri veya işlemeleri görsel olarak bir düzen veya kalıp oluşturmak, görüntüde bir düzen elde edebilmek üzere gerçekleştirmiş olabilir.

Majkic ve diğer araştırmacılar, ZSK kuzgun kemiği üzerindeki iki ekstra çentiğin, kemik üzerine atılan kesiklerin son serisinin daha da ayrık görünmesi ve bu yolla bir patern yaratılması için neandertaller tarafından kasıtlı olarak yapılıp yapılmadığını anlayabilmek için karma metotlu bir çalışma yürüttü. İlk olarak araştırmacılar çok fazlı bir deney dizayn ederek, uygulamaya koydu. Deneyde ZSK kuzgun kemiği ile aynı büyüklükteki evcil hindi kemikleri üzerinde, gönüllülerin eşit aralıklarla çentikler atarak kemiğe şekil vermeleri istendi.

Gönüllülerin ürettiği kemikler daha sonra morfometrik analize tabi tutuldu ve görüldü ki; deneysel çentik atma işlemindeki eşit aralıklandırma, ZSK'daki kuzgun kemiği üzerindeki aralıklar ile karşılaştırılabilir bir doğaya sahip. Öyle ki, insan algısındaki hatalar ve aralıklandırmadaki hata payları da parametre eklense dahi iki örneklemin birbiri ile son derece benzeştiği gözlemlendi.

Çok katmanlı araştırmanın ikinci kısmında ise, ZSK'da çıkarılmış başka Neandertal işlemesi kuzgun kemikleri ile karşılaştırıldığında yan yana atılmış aralıklı çentiklerin yine son derece benzerlik gösterdiği ortaya çıkarıldı.

Araştırmada, ZSK'da bulunan kuzgun kemiğinin üzerindeki iki ekstra kesiğin, Neandertaller tarafından görsel bir tutarlılık elde etmek için, yine büyük bir olasılıkla sembolik bir kalıp oluşturmak üzre isteyerek atılan çentikler olduğu ortaya koyuldu.



Son dönemde, Neandertal bölgelerinde gerçekleşen bir dizi şekil verilmiş veya değiştirilmiş kuş kemiğinin keşfi, araştırmacıların bu nesnelerin kişisel süs eşyası veya en azından şahsi donanım amaçlı kullanıldığını öne sürmesine sebep oldu. Aktif olarak bu kemiklerin kullanıldığı ve/veya kesme, biçme işlemlerinde alet olarak kullanıldığı düşünülmüyor.

Tüm bunların yanı sıra, mevcut araştırma; burada keşfedilen kemiklerin ve uygulama alanlarının bilerek modifiye edilerek ortaya çıkarıldığına dair ilk direkt veri ve delillerin elde edildiği ve ortaya koyulduğu çalışma olarak karşımıza çıkıyor.

---

Makale Referans: Ana Majkić, Sarah Evans, Vadim Stepanchuk, Alexander Tsvelykh, Francesco d’Errico. A decorated raven bone from the Zaskalnaya VI (Kolosovskaya) Neanderthal site, Crimea. PLOS ONE, 2017; 12 (3): e0173435 DOI: 10.1371/journal.pone.0173435

---