Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Kızıl Gezegen'deki bulutlar, University of Colorado Boulder araştırmacılarının yeni gerçekleştirdiği bir çalışmaya göre meteorlar nedeni ile oluşuyor.

Gökbilimciler Mars'ın orta atmosferinde bulutlar olduğunu uzun zamandır gözlemlemekteydi. Orta atmosfer dediğimiz kısım Mars yüzeyinden 30 kilometre yükseklikte bulunuyor ancak bu bulutların nasıl oluştuğunu açıklamanın zor olduğu gerçeğini değiştirmiyor.

İçinde bulunduğumuz haftanın başında Nature Geoscience'ta yayımlanan yeni araştırmada, bu görece zayıf ve küçük vücutlu bulutların veya orta atmosferinde madde yoğunluğunun yüksek olduğu bulutsu kısımların varlığının büyük ölçüde 'meteorik duman' denilen bir fenomene dayalı olduğu ortaya çıkarıldı. Öyle ki, bu buzsu tozlar, uzay molozlarının, küçük göktaşlarının gezegenin atmosferine ulaşıp çarpması sonucu ortaya çıkıyor.

Bu bulgular, Kızıl Gezegen'in hava durumu paternlerinin etrafındaki sistemden bağımsız olmadığının yeni bir göstergesi olarak da değerlendiriliyor.

Aynı üniversite bünyesindeki Department of Atmospheric and Ocean Sciences (ATOC) araştırmacılarından ve çalışma makalesinin başyazarı Victoria Hartwick'e göre, Dünya, Mars veya diğer başka bir tekil gezegenin kendi iklimlerine kendi içindeki etmenler ile 'karar verdikleri' yönünde düşünme eğilimindeydik. Ancak, iklim dediğimiz olgu gezegenlerin etrafındaki Güneş Sistemi ve onun parametrelerinden bağımsız değil.

Elbette, varsayımsal olarak da olsa, bu bulutların yoktan var olmadıklarını veya kendi kendilerine durduk yere oluşmadıklarını da göz önünde bulundurduğumuzda, etrafında veya üzerinde yoğunlaşıp maddesel olarak bulut halini alacakları bir etmenin var olması gerektiği görülecektir.

Örneğin Dünya'yı ele alacak olursak, en aşağıda bulunan bulutlar çok küçük deniz tuzu partikülleri ve hava saçılan toz zerreciklerinin etrafında kümelenmiş su moleküllerinin birikmesi ve gözle görülecek kadar zamanla yoğunlaşması ile oluşmaktadır. Ancak şu ana kadar öğrendiklerimize göre Mars'ın orta atmosferindeki bulutların tohumu bu şekilde atılmıyor. Bu da ters istikametten gelen etmenleri yani farklı boyutlarda da olsa meteorları hesaba katma zorunluluğu ortaya çıkarıyor.

Araştırmadaki verilere göre, her gün ortalama 3 tonluk uzay molozu veya başka bir deyişle meteorlar Mars'a ulaşıyor ve gezegenin atmosferinde parçalandıklarında oldukça büyük bir hacimde toz Mars'ta havada asılı konumda bulunmaya devam ediyor.

Araştırmacılar bu miktardaki zerreciğin Mars'ın gizemli bulutlarını oluşturmaya yetip yetmeyeceğini anlamak için Hartwick ve ekibi dev bir bilgisayar simülasyonu geliştirerek, gezegenin atmosferindeki akım ve türbülansı sanal olarak taklit etti.

Hesaba göktaşları da katıldığında, simülasyonda da bulutların formasyonunun gerçekleştiği gözlemlendi. Hartwick'in açıklamasına göre; daha önceleri geliştirilen modellerde, bahsi geçen yüksekliklerde bulut oluşumu gözlemlenmemişti ancak şimdi doğru noktalarda oluştuklarını görebiliyoruz.

Şimdilik bu orta katman bulutlarının dev kasırga bulutları olmadığını biliyoruz. Yakın bir gelecekte de bu tip bulutların oluşması pek mümkün görünmüyor. Araştırmacılara göre bu bulutlar şimdilik daha çok bir pamuk şekeri andırıyor ve oldukça seyrek veya derişik diyebileceğimiz bir madde yoğunluğuna sahip.

Ancak küçük ve zayıf olmaları bu bulutların iklim dinamiğine hiç etkisi olmadığı anlamına gelmiyor. Araştırmacıların baktığı noktaya bağlı olarak bu bulutların varlığının yüksek rakımlarda 10 santigrat dereceye kadar sıcaklık farkına sebep olabildiği gözlemlendi.

Bu çalışmada elde edilen veriler ile gezegenin geçmişine dair de fikir edinilebileceği ve bir zamanlar yüzeyinde sıvı fazda suyun varlığına nasıl izin verdiğinin anlaşılabileceği düşünülüyor.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir