Beynin genellikle plastik olduğunu duymuşsunuzdur. Yani; yapılan her şeye ve çevreden gelen her etkiye cevaben değişiklik gösterir ve yeni bağlantılar kurar. Ve insan beyni ne kadar plastik olduğuna bağlı olarak bir şekilde daha eşsiz oluyor.

Beynin plastisitesi, gezegenimiz boyunca insanların çok farklı ve soğuk habitatlarda hayatta kalabilmesinin nedenlerinden birisidir. Çünkü insanlar diğer canlılara kıyasla değişimlere çok hızlı bir şekilde adapte olabilir ve yeni becerileri öğrenebilirler. Gelişimimiz de büyük oranda kültürel etkiler ve sosyal öğrenme ile şekillenir.

Araştırmacılara göre; yaşayan diğer en yakın akrabalarımızın ve bize en yakın olan fosillerin beyinleri ile kıyaslandığında insan beynini neyin özel kıldığına dair kavrayışımızın tamamlanamadığını söylüyorlar.

Yapılan yeni bir çalışma; bizim esnek davranışımıza dair bir açıklama getiriyor: Bizim, en yakın akrabalarımız şempanzelere kıyasla beyin anatomimiz genetiğe daha az dayanıyor. Dahası araştırmacılar, beynimizin genetikle daha az kontrol edilen bölgelerinin yüksek-seviyedeki bilişsel becerilerden sorumlu olduğu bulgusuna ulaştılar.

İnsanların daha değişken beyinleri dış etkilerin bizi şekillendirmedeki önemine vurgu yapıyor. Araştırmacılar; bu artan plastisitenin anatomik özelliğinin kültürel evrim için türümüzün kapasitesinin altını çizdiğini söylüyorlar.

Bilim insanları birbiriyle -genetik olarak- daha fazla veya daha az yakın bireylerde genetik temelli bir özelliğin nasıl benzerlik gösterdiğini çözümleyebiliyorlar. Bu yeni çalışmada, genetiğin her iki türdeki beyin büyüklüğüne ve beyin organizasyonuna etkisini ölçmek için, araştırma ekibi; 206 şempanze ve 218 insanın MRI taramalarını topladılar. Şempanzelerin bazıları; anne-çocuk çifleşmesinin ya da üvey-kardeş çiftleşmesinin yavruları iken, insan katılımcılar; çift yumurta, tek yumurta ve ikiz olmayan kardeşlerden oluşuyordu.

İncelemeler sonucunda; hem insanlarda, hem de şempanzelerde, beyin büyüklüğünün büyük oranda genetik tarafından belirlendiği, fakat, beyin yapısının insanlarda şempanzelere kıyasla daha az kalıtsal olduğu görüldü. Bunun yanı sıra; insanlarda genetiğe daha az dayalı beyin bölgeleri; dil, dikkat ve hafızadan sorumlu temporal ve yan lobda bulundu.

Diğer primatlarla kıyaslandığında, beynimizin bu kadar plastik olmasının bir sebebi; doğduğumuzda tamamen gelişmiş olmamamız. Yeni doğmuş bebekler olarak bizler; yoğun ve düzenli bir ilgiye ve beslenmeye ihtiyaç duyarız, beynimizin olgunlaşmasının büyük bir kısmı doğumdan sonra gerçekleşir. Bunun bir avantajı olarak da; sosyal etkilere çok daha açık canlılar oluruz.

Proceedings of the National Academy of Sciences 'da yayımlanan araştırmanın sonuçlarına göre; artan plastisitenin en önemli sonucu; davranışın altında yatan sinirsel devrelerin gelişimi; insanlarda, diğer primat türlerdekine kıyasla çevresel, sosyal ve kültürel konteksler tarafından daha yoğun bir biçimde şekilleniyorlar.

---

Araştırma Referansı: Gómez-Robles, Aida, William D. Hopkins, Steven J. Schapiro, and Chet C. Sherwood. "Relaxed genetic control of cortical organization in human brains compared with chimpanzees." Proceedings of the National Academy of Sciences (2015): 201512646.
Kaynak: Braindecoder, "We Can Thank Our Uniquely Plastic Brains for Cultural Evolution", https://www.braindecoder.com/human-brains-evolved-to-be-more-plastic-than-chimps-1458649086.html