Kadınlar, fibromiyalji ve osteoartrit gibi kronik ve inflamatuvar ağrı koşullarına daha fazla maruz kalıyor. Beynin ağrıyı işlemleyen bölgelerindeki yerleşik bağışıklık hücreleri, kadın beyninde erkek beynine oranla daha yoğun olmasının da, bu durumun temel sebeplerinden biri olduğu düşünülüyor.

Georgia State University araştırmacılarının yürüttüğü ve geçtiğimiz hafta Journal of Neuroscience'da yayımlanan çalışmada, beynin sakinleri olan bağışıklık hücreleri yani mikroglialar bloke edildiğinde, kadınların opioid (uyuşturucu) ağrı tedavilerine daha iyi yanıt verdikleri ve normalde erkeklerde görülen ağrı düzeylerine dayanabildikleri tespit edildi.

Fibromyalji ve osteoartirit gibi kronik ağrı sorunlarına sahip olan kadınlarda dahi, morfin gibi neredeyse bilinen en etkili kronik ağrı tedavisinin çok fazla etkili olmadığı bilinmektedir.

Hem klinik hem de preklinik araştırmalar, kadınların erkeklerle aynı oranda ağrı toleransı geliştirebilmeleri için veya aynı derecedeki ağrıya dayanabilmeleri için neredeyse iki misli düzeyde morfine ihtiyaç duyduklarını gösteriyor. Mevcut araştırmayı gerçekleştiren araştırma ekibi ise  bu fenomenin potansiyel açıklamalarını keşfetmek üzere bir deney dizayn etti ve beyindeki mikroglialar üzerinde cinsiyet farklılıklarını inceledi.

Sağlıklı bireylerde, beynin tamamına yayılmış olan ve beynin tamamını teftiş eden mikrogliaların enfeksiyon ve patojenleri tespit etme gibi bir işlevi bulunmaktadır. Ağrı duyusunun yokluğunda, morfin normal vücut fonksiyonlarını etkilemekte ve yavaşlatmaktadır. Bir patojen olarak okunan bu etki, beyindeki temel bağışıklık hücrelerini aktive ederek sitokin gibi inflamatuar kimyasalların salınımına sebep olmaktadır.

Bu tip bir mekanizmadaki cinsiyet farklılıkların etkisini test edebilmek için araştırmacılar, dişi sıçanlara mikroglia aktivasyonunu engelleyen bir ilaç vererek morfin analjezisinin cinsiyetlerdeki değişimini inceleme altına aldı.

Araştırmanın sonuçlarına dayanarak çok önemli ağrı tedavileri ve ağrı kesici implikasyonlar geliştirilebileceği öne sürülüyor. Yine kadınlarda kronik ağrı tedavileri için, mikrogliaların çok etkili ve direkt sonuçlar üretilmesini sağlayacak opioid ağrı kesici ilaç hedefi olarak kullanılabileceği düşünülüyor.

Araştırma ekibinin bulgularına göre, erkeklere göre kadınların çok önemli derecede daha yüksek düzeyde ve çeşitlilikte kronik ağrılı sendromlara maruz kaldığını, beynin ağrı ve acı duyularını işlemleyen bölgelerindeki mikroglia oranının ve miktarının fazlalığı açıklamaktadır.

---

Makale Referans: H.H. Doyle, L.N. Eidson, D.M. Sinkiewicz, A.Z. Murphy. Sex Differences in Microglia Activity within the Periaqueductal Gray of the Rat: A Potential Mechanism Driving the Dimorphic Effects of Morphine. The Journal of Neuroscience, 2017; 2906-16 DOI: 10.1523/JNEUROSCI.2906-16.2017

---