Yakın zamanda merakla beklediğimiz Game of Thrones’un ya da Türkçesiyle Taht Oyunları’nın 5. sezonu başladı. Hayranları iyi biliyorlardır, fakat bilmeyenler için kısaca bu yazıda neye referans vereceğimizi anlatalım. Hodor dizide heybetli, yetersiz idrak sahibi, seyis yamağı ve Winterfell’den Stark ailesine mensup bir karakter. Fakat, Hodor’u en iyi tanımlayan karakteristik özelliği şüphesiz ki sadece tek bir kelime konuşabilmesi, yalnızca ‘’Hodor’’ diyebilmesi.

Diziyi izlemekle kalmamış ve dizinin uyarlandığı kitabı da okumuş olanlar ayrıca bileceklerdir ki, George R R Martin’in kitabında karakterin adı aslında Hodor değil. Karakterin büyük-büyükannesi Old Nan’e göre gerçek adı Walder. ‘’Kimse Hodor’un nereli olduğunu bilmiyordu,’’ diyor Old Nan, ‘’ fakat nereli olduğunu söylediğinde ona o kelimeyle seslenmeye başladılar. O Hodor’un sahip olduğu tek kelimeydi.’’

Aslında bilerek ya da bilmeyerek, Martin kitabında, expressive aphasia yani Türkçesiyle ifade afazisi olarak bilinen nörolojik duruma sahip bir karakter yaratmıştı.

Konuşma yeteneğini kaybetmek

1861 yılında, Fransız hekim Paul Broca, Louis-Victor Leborgne adında bir adamı tanıttı. Bu adam, anlama ve mental fonksiyonları normal olmasına rağmen, anlamlı konuşma yeteneğini 20 yıllık bir süreç içerisinde artan bir şekilde kaybetmişti. Aynı Hodor gibi bu adam da konuşabildiği tek kelimeyi takma adı olarak almıştı: ‘’Tan.’’

Broca ile tanıştıktan yalnızca birkaç gün sonra, Leborgne hayatını kaybetti. Broca’nın yaptığı otopsinin sonucuna göre Leborgne’nin beyin sol lobunda, lateral sulcus olarak adlandırılan beyin kıvrımının tam yanında doku zedelenmesi ya da diğer bir adıyla ‘’lezyon’’ vardı. Broca bu otopsiden sonraki iki yıl içerisinde Leborgne ile aynı belirtileri gösteren 12 hastaya daha otopsi yaptı ve sonuçlar ciddi bir şekilde istikrarlı idi.

Sinirbilimciler halen beynin bu küçük bölgesini çözmek için araştırmalara devam ediyorlar, ve artık bu bölüm ‘’Broca’s area’’ yani Broca’nın alanı olarak adlandırılıyor. Birçok araştırma, hastaların bu bölgesi zarar gördüğünde sözdizimsel olarak karmaşık cümleleri oluşturamamaları durumuna odaklanmışken, yapılan yeni bir araştırmada ise bilim insanları fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) kullanarak çalışıyorlar. Bu çalışmanın verilerine göre, Broca’s area dili kavrayış görevlerinde, hareketin yorumlanmasında ve örneğin güle güle derken el sallamak gibi konuşmayla alakalı çeşitli vücut hareketlerinin idrak edilişinde de aktif oluyor.

Telegrafik konuşma ve beyin hasarı

2007'de Fransız bilim insanlarıyla beraber çalışma yürüten, University of California’dan bir grup araştırmacı Leborgne'nin ve Broca’nın yalnızca 5 kelime konuşabilen başka bir hastası olan Lelong’un beyinlerini tekrar ve bu sefer MRI kullanarak incelediler. Araştırmanın ilginç bulgularından birine göre, hastaların lezyonları Broca’nın belirttiğinden çok daha büyüktü. Araştırmacıların önermesine göre, birden fazla beyin bölgesi hastaların konuşma eksikliklerinden sorumlu olabilirdi. Aslında hastalarda geniş çaplı bir beyin hasarı olduğunun kanıtlarının bulunması oldukça şaşırtıcıydı. Leborgne, Lelong- ve hatta Hodor- aslında expressive aphasia’lı bireylerin çok uç örnekleriydi. Aslında yaygın olarak, telegrafik konuşma olarak bilinen bozukluğa sahip kişiler genellikle 3 ya da buna yakın kelime kullanarak cümle kurabilmekteler. Örneğin, bu bozukluğa sahip bir insan ‘’Ali ile bugün köpek gezdirdim ‘’ demek isterse, ‘’Ali, köpek, gezdir’’ diyebiliyor.

Expressive aphasia’nın en önemli sebebi ise, kan pıhtısının beyindeki bir damarı tıkamasıyla gelen ve oksijen yetersizliğinden doku hasarıyla sonuçlanan, felç. Felçli hastaların yaklaşık %12 sinde expressive aphasia görülürken, %35 inde konuşma bozuklukları değişik yapılarda görülebiliyor.

Expressive aphasia’ya ayrıca beyni kaplayan zardaki kan toplağı olan hemoraji de sebep olabiliyor. Ayrıca söylendiğine göre Leborgne’nin çocukken epileptik nöbetler geçirdiği de biliniyor.

Peki Hodor’un hikayesi nedir? Acaba kafasına bir darbe mi aldı, felç mi geçirdi ya da bu dev bebek annesinin elinden mi düştü? Yalnızca tek kelime konuşabilen bu adamın, dizideki diğer karakterlerde olduğu gibi, çok enteresan bir hayat hikayesi olabilir. Fakat, şuan en çok aklımızda kalan özelliği tek bir kelimeyi söyleyebiliyor olması.

---

Kaynak: Jordan Gaines Lewis, Why Does Hodor In Game Of Thrones Only Say One Word? Neuroscience Explains,Retrieved 14.04.2015,https://www.braindecoder.com/why-does-hodor-in-game-of-thrones-only-say-one-word-neuroscience-expla-1085363236.html

---