Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Ana görselin bir yıldız ve onun hayaleti ile ne gibi bir ilgisi olabilir acaba, diye düşünmüş olabilirsiniz. Bu resim muhtemelen 5-6 yıl içerisinde tamamlanmış ve 1515 yılında son halini almış olan Piero di Cosimo'ya ait Liberazione di Andromeda (Andromeda'nın Kurtuluşu) adı ile anılan bir sanat eseri.

Bu eserin konumuzla ilgisi olan kısmı ise, Etiyopya kralı Sefeus (Cepheus)'un eşi olan Kasyopya'nın (Lat. Cassiopeia, resmin alt kısmında tahminen iki hizmetçisinin arasında mavi bir pelerin giymiş ve eli ile kederinden yüzünü örten kadın), Perseus'un kurtardığı Andromeda'nın (görselin sol orta kısmında ölü bir ağaca bağlanmış şekilde, çaresizlik  içinde bekleyen yarıçıplak kadın) annesi olması ve aslında bir mite göre Andromeda'yı Poseidon'un öfkesinden korktuğu için feda etmesidir. Takımyıldıza adını veren Kasyopya ise, kanatlı sandaletleri ile Dünya'nın bir ucundan diğerine maceralara atılan Perseus'un kızını kurtarması ve dolayısıyla cezasını çekmemiş olmasından dolayı Poseidon tarafından bir işkence sandalyesine bağlanarak ölümden sonraki hayata terk edildi.

Latin dilinin altın çağı içerisinde değerlendirilen (MÖ 81- MS 14) Ovid'in Metamorfoz eserinin 4. cildinde bulunan Perseus mitinin birkaç sahnesini aynı kompozisyonda bizlere ulaştıran Piero di Cosimo'nun bu eseri, Giorgio Vasari'ye göre Piero'nun en iyi ve en ileri derecede tamamlanmış eseridir.

Bizden 550 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Kasyopya takımyıldızı IC63 nebulasında yer almaktadır. Kasyopya'nın hayaleti olarak da bilinen IC 63, Gamma Cassiopeiae adlı dev ve gerçek anlamda sağı solu belli olmayan değişken bir yıldızın radyasyonu ile görüntü ve form değiştirmektedir. Bu yayılım toz ve gazların hayalet gibi görünmesine neden olmaktadır.

Gama Kasyopya (Gamma Cassiopeiae) gaz diski ile sarmalanmış bir mavi-beyaz bir devdir ve Güneş'ten tam 19 kat daha büyük ve de 65.000 kat daha parlaktır. Saatte 1.6 milyon kilometre hızla tur atmakta ve bu rotasyon hızı dolayısıyla da basılmış gibi görünmektedir. Yine bu hızlı hareket dolayısıyla yıldızdan dışarı doğru hızla kütle kaybına yol açan patlamalar gerçekleşmekte ve gözlemlendiği zamana bağlı olarak da parlaklığında varyasyonlar görülmektedir.

Gamma Cassiopeiae'dan yayılan radyasyonun büyüklüğü ise IC63'ü yani 'Hayalet Nebula'yı etkilemekte ve birkaç ışık yılı uzaklıkta konumlanmasına rağmen bulutsunun formunu değiştirebilmektedir.

Telif: ESA/Hubble, NASA


Hayaletvâri görüntüsü dolayısıyla bu adı alan nebulanın yandaki görüntüsü bu güçlü radyasyondan nasıl etkilendiğini göstermektedir. IC 63 bünyesinde hidrojen, Gamma Cassiopeiae tarafından yayılan güçlü ultraviyole (morötesi) radyasyon ile adeta bombardımana tutuluyor ve hidrojenin elektronlarının enerji kazanarak alfa radyasyonu oluşumuna neden oluyor.

Görselde kırmızı tayfında görülen bu radyasyon IC63'ün bir emisyon nebulası olduğunu gösterirken, görseldeki mavi ışıkların ise Gamma Cassiopeiae'nın kaynağı olduğu ve nebuladaki toz parçacıklarına çarpan ışıklar olduğu anlaşıldı. Bu da IC63'ün bir yansıma nebulası (veya yansıtan nebula) olduğunu gösteriyor.

Bu renkli hayalet, Kasyopya'dan gelen güçlü ultraviyole radyasyonun etkisi ile yavaşça yok oluyor. Ne var ki, bu fenomeni tecrübe eden tek nebula IC 63 değil. IC63, Gamma Cassiopeiae'nın etrafını saran dev bir bulutsu ağının yalnızca bir kısmını oluşturuyor.

Bu bölge, Dünya'mızdan en iyi şekilde sonbahar ve kış mevsimleri boyunca Kuzey Yarımküre'den gözlemlenebiliyor. Kıta Avrupası ve çevresinin gökyüzünde neredeyse bütün yıl iyi şekilde görülebilen nebula oldukça bulanık ve yayvan bir görüntüye sahip. Bu da Hubble gibi büyük ve karanlık kısımları iyi görmemizi sağlayan bir teleskoba ihtiyaç duyulmasına neden oluyor.

Hubble, Dünya atmosferinin ötesindeki evreni gözlerimizin önüne getiriyor. Yukarıdaki görsel ise bugüne kadar IC63'ün çekilmiş en detaylı ve net görüntüsü olarak kayıtlara geçti.

 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir