Asimetrik bir boşluk bizi diğer primat kuzenlerimizden ayırmış olabilir mi? İnsan beyni ve şempanze beyni bize sosyal yetiler ve dil becerisi sağlayan belirli alanlarda farklı evrimleşmiştir.

İnsan beyni 4-5 santimetre uzunluğunda beynin sağ tarafında sol taraftakine kıyasla daha derin olan bir oluğa sahiptir. Şempanze beyni ise bu asimetriye sahip değillerdir. Fransız Ulusal Sağlık ve Medikal Araştırma Enstitüsü'nden François Leroy ve ekip arkadaşlarının yaptığı araştırma neticesinde bu oluğun ne işe yaradığı anlaşılamadı fakat bulunduğu yere bakılınca iletişim kabiliyetlerimizin evriminde önemli bir role sahip olduğu anlaşılıyor. Cambridge Üniversitesi'nden Colin Renfrew; bu oluğun bir gün, bizi neyin harekete geçirdiğini anlamamıza yardımcı olacağını söylüyor.

Bununla birlikte beynimiz bir şempanzenin beyninin yaklaşık olarak 3 katı büyüklüğünde ve yalnızca insan beyninin sahip olduğu anatomik özellikleri saptamak oldukça güç bir durum. Bilinen tek farklılık; Broca alanı olarak bilinen, konuşabilme yeteneğimizle alakalı ve insanda şempanzeye kıyasla daha büyük olan bir bölgeden kaynaklanıyor.
İnsanlarda bulunan bu asimetrik oluk zaten biliniyordu ancak 177 insan ve 73 şempanze beyin tarama verilerine sahip yeni bir çalışma; oluğun insan dışında neredeyse hiçbir primatta bulunmadığını ortaya çıkardı.

Sağ Beyinde Yeni Bir Şekillenme

Leroy; insanlarda, sağ beyinde sesi kontrol eden, yüz tanıma ve diğer insanların ne düşündüğü üzerine çözümlemeler yapmaktan sorumlu bölgede bulunan oluğun, sol beyinde dille ilgili alanların kalbi diyebileceğimiz yerde bulunan oluğa kıyasla daha derin olduğunu söylüyor. Bu asimetrik durum bize sağ beyindeki doku tabakalarının yeni bir şekillenme süreci yaşadığını gösteriyor olabilir diyen Leroy:
"Beyindeki asimetriklik  türümüze özgü en belirgin özellikleri anlamamızda anahtar rolü üstlenebilir.  Bu asimetrikliğin ya konuşma yeteneğiyle ya da sosyal biliş gibi insanları diğer primatlardan tamamen ayıran yetilerle alakalı olduğunu düşünüyoruz" dedi.
Araştırmanın bir başka ayağı da primat embriyolarının gelişimlerinde bu bölgenin oluşumu için hangi genlerin sorumlu olduğunu aramak olacak.

---

Araştırma Referansı: PNAS, DOI: 10.1073/pnas.1412389112

---