Geçtiğimiz yıl çok büyük yankı uyandıran  ‘dondurulmuş dışkı ile bağırsak tedavisi’ olarak verdiğimiz gelişmenin üzerinden çok geçmeden, İskoçya’dan bir grup öğrencinin girişimi ile dışkı bankası kuruldu. Amaç Clostridium difficile’ye karşı savaşmak. Bir de internet siteleri mevcut, nasıl donör olunacağı, amaçları vb. gibi bilgiler yer almakta (http://biotixuk.org/).

C.difficile; Gram boyama özelliği pozitif olan, kapsüllü, spor oluşturabilen bakterilerdir. Bir yetişkinin bağırsak florasının yaklaşık %2-5’ini oluşturmaktadırlar. Bazen uzun süreli antibiyotik kullanımına bağlı olarak, bağırsak florası bozulabilmekte ve C.difficile baskın flora haline gelebilmektedir. İşte bunun sonucunda antibiyotiğe bağlı ishallerin çoğundan sorumlu olduğu tespit edilmiştir (bu tür ishallerden sorumlu başka mantar ve bakteriler de mevcuttur). Antibiyotik ile bağırsak florası baskılanması sonrasında, fekal-oral yolla bulaşan C.difficile’ye bağlı meydana gelen kolonizasyon, bakterinin çoğalması ve bunu takiben toksin salgılamasıdır.

İskoçya’da ki bu dışkı bankasını geliştiren öğrencilerin amacı da, C.difficileye bağlı ishallerden muzdarip hastalara yardımcı olmak ve superbug haline gelen C.difficile’yi antibiyotik kullanmadan tedavi edebilmek. C.difficile, her yıl Birleşik Krallık (UK)’da 15.000 insanı etkilemekte. Hastanede uzun yatış sonrası ortaya çıkan, antibiyotik ile tedavisi zor olan -çünkü her dört kişiden birinde tekrar ortaya çıkabiliyor- olan bu bakteri ile doğal yollardan çözüm bulmak en mantıklısı.

Projenin adı ‘fekal (dışkı) mikrobiota nakli (transplantasyonu /FMT)’, enfekte bağırsak içine sağlıklı donörden alınan dışkının yerleştirilmesidir. Araştırma yeni fakat buna rağmen geleneksel yöntemlerle %31 başarı sağlanırken, dışkı nakli ile sağlanan %81 başarı sağlanabiliyor. Buna rağmen, bu tedavi şekli hem zaman alıcı hem de pahalı. Zira doktorların bir donör bulması, onu taraması (sağlıklı olduğundan emin olmak için) ve nâkili sağlanacak dışkının alınması epey zaman ve para gerektiriyor.
Dışkı nakli, en az 1700 yıldır tekrar tekrar kullanılıp vazgeçilmiş bir yöntemdir. En eski kayıt, 14.yy'da Çin'de yazılmış bir acil tıp el kitabında yer alır. Avrupalıların konuyu idrak etmesi çok daha uzun sürmüştür. 1967'de bir Alman hekim, ismiyle emsalsiz bir kitap olan "Heilsame Dreck Apotheke" (Sıhhi Pislik Eczacılığı) bu tekniği tavsiye ediyordu. (...) Donmuş kaka içeren bir kapsül yutmak, FMN'nin tuhaf doğasını anlatır. Normal bir hap gibi görünen ama ne idüğü büyük ölçüde belirsiz bir ürün içeren, fabrikaların iletim bantları yerine, gönüllülerin arka tarafından çıkan bir şeydir ve içeriği her seferinde farklıdır. (...) Mikrobiyolog Stanley Falkow 1957'de kapsüllerle FMN yapan ilk kişiydi. (...) "Hastane yöneticisi durumun farkına vardı," diye yazmıştır Falkow. "Yolumu kesti ve bağırıp çağırmaya başladı: Falkow, hastalara bok yedirdiğin doğru mu? Şöyle yanıt verdim: Evet, hastaların kendi dışkısını yediği bir klinik çalışmaya katılmıştım." İşten atıldı ama iki gün sonra geri alındı.

- Ed Yong (Mikrobiyota)

Abredeen Üniversitesinden, James McIlroy ve Matthew Bracchi, EuroBiotix isimli bir şirket kurdular (http://biotixuk.org/). Tıpkı kan bankaları gibi dışkı bankalarının oluşturulması hedeflenmekte. Dışkı bankasının 2016 yılında hastaların erişine açılması bekleniyor. McIlroy, C.difficile’nin tedavisinin zor olduğunu, fiyat ve donörlerin taramalarından dolayı da daha da zorlaştığını belirtti. Kan bankası tarzında dışkı bankası kurmayı amaçladıklarını belirten McIlroy, kan yerine sağlıklı insanlardan dışkı bağışı alacaklarını belirtti.

McIlroy,  bağırsak bakterileri ile ilgili bir tez üzerinde çalıştığını ve bağırsak bakterilerinin obezite üzerinde rol oynayabileceğini ifade etti. EuroBiotix’in kurucularından olan McIlroy’e göre, fekal mikrobiota nakli; kolonoskopi, nazogastrik/duodenal tüp veya lavman şeklinde yapılıyor, bununla bakteriyel denge sağlanabiliyor. Donörler herhangi bir hastalık riskine karşı çok sıkı sorulara maruz kalıyorlar, fiziksel muayene ve taramadan geçiriliyorlar.

Fekal mikrobiota nakli henüz Birleşik Krallıktaki tüm doktorların erişimde değil, çünkü doktorlar uygun donörleri kendileri bulup, herhangi bir hastalığa karşı taramalarını yapıp, dışkı alımını kendileri gerçekleştiriyorlar. Bu işlemler de oldukça zaman alıyor ve oldukça da masraflı. Genç araştırmacı ekip, EuroBiotix’in amaçlarından en önemlisi de kullanıma hazır transfer yapılacak dışkı numunelerinin klinik çalışanlarına temini olduğu belirtiyor. Ayrıca, fekal mikrobiota naklini daha geniş bir hasta grubuna ileteceklerini, maliyeti ucuzlatmaya çalıştıklarını da ekliyorlar.

Dipnotlar:

Superbug: Antibiyotiklere direnç gösteren bakterilere verilen isim.

Flora (bakteriyel): Herhangi bir vücut sisteminde yaşayıp konak organizmanın o sistemi ile ilgili çeşitli yararlı işlevler gören mikroorganizmalardır. Örneğin bağırsak florası, boğaz florası.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir