Araştırmacılar, plasebo ilaçların, hasta plasebo aldığının farkında olsa dahi, ağrıları dindirebildiğini buldular. Bu bulgu, çok uzun zamandır gündemde olan, plaseboların sadece hasta farkında olmadığı zaman işe yaradıkları hipotezine meydan okuyor.

Üstelik çalışmada bahsedilen ağrıdaki azalmalar da küçük miktarlarda değildi. Ağrıları için normal tedavi gören hastalarla birlikte, bilerek plasebo alan hastaların ağrılarının % 30 oranında azaldığını, bunun yanında normal tedavi alan hastalarda ise bu düşüşün % 16 oranında olduğunu ifade edildi.

Çalışmanın yazarlarından Ted Kaptchuk; “Bu yeni çalışma, uzun zamandır sanılanın aksine, plasebo etkisinin hastanın gerçek ilaç aldığına dair bilinçli beklentisi tarafından yaratılmadığını gösteriyor. Hasta-hekim bağlamı içerisinde bir ilaç almak, plasebo olduğunu bilseniz bile, hastalığa dair belirtileri değiştiren bir eylemdir ve muhtemelen beynin, bu belirtileri düzenleyen kısımlarını harekete geçirmektedir” diye anlatıyor.

Çalışmada, 97 tane bel ağrısından şikâyetçi hasta yer aldı. Bel ağrısı, dünyanın bir numaralı sakatlık nedenlerinden biridir. Her katılımcının günlük hayatlarında maruz kaldıkları ağrının miktarını belirledikten sonra, hastalar rasgele olarak 2 ayrı gruba ayrıldı.

İlk grup, ekibin verdiği isimle “olağan tedavi” (OT) grubu, normal tedavilerini görmeye devam ettiler. İkinci grup, diğer adıyla “bariz plasebo” (BP) grubu, plasebo olduğu üzerinde açıkça belirtilen şişelerde ilaçlarını aldılar.

Hem OT, hem BP grupları ağrıları için afyon mamulü ilaçlar almadıkları için, araştırmacılar her iki gruba da normal ilaçlarını vermeye devam ettiler, fakat BP grubuna günde iki doz plasebo hapı almalarını söylediler.

Üç hafta sonra ekip, her iki grupla da, başlangıçtan deneyin bitişine kadar ağrılarındaki değişimi ölçmek için bir araya geldi. Onları şaşırtan, BP grubunun normal ağrı ve maksimum ağrı olmak üzere iki farklı kategoride, ağrılarında büyük bir % 30’luk düşüş rapor etmesiydi.

Diğer yandan OT grubu, normal ağrılarında % 9’luk bir düşüş, maksimum ağrılarında % 16’lık bir düşüş rapor etti. Bu da, plasebo grubunun, OT grubuna kıyasla yaklaşık 3 kat daha az normal ağrı ve yarı yarıya daha az maksimum ağrı çektikleri anlamına geliyordu.

Çalışmanın başyazarı Claudia Carvalho; “Bulgularımız, herhangi bir aldatmaca olmadan da, plasebo etkisinin meydana gelebileceğini gösteriyor. Hastalar neler olabileceğiyle ilgilendiler ve ağrılarına yönelik bu olağandışı yaklaşımın tadını çıkardılar. Kendilerini güçlü hissettiler” diye anlatıyor.

Ekip, plasebo ilaçları alan hastaların neden daha iyi göründüklerini açıklayan bir hipotez öne sürmemelerine karşın; Kaptchuk bunun muhtemelen hastanın yeni bir tedavi süreci içerisinde bulunmasından kaynaklanabileceğini düşünüyor. “Tedavi görmenin bir faydası bu: hekim veya hemşire ile etkileşim halinde olmak, ilaçları almak, sağlık sistemimizin bütün ritüel ve sembolleri. Vücut buna yanıt veriyor. Plasebo müdahalesiyle asla bir tümörü küçültemez, tıkalı bir damarı açamazsınız. Bu elbette tam anlamıyla bir tedavi değil, sadece hastaların daha iyi hissetmelerini sağlıyor” diye anlatıyor.

Hasta farkında olsa bile plasebo etkisinin nasıl işlediğinin ve onu neyin tetiklediğinin altında yatan faktörleri anlamak için daha çok çalışma yapılması gerekse de; araştırmanın sonuçları kronik ağrılardan mustarip hastalara, gelecekte muhtemel yeni tedavilerin kapılarını aralıyor.

 

---

Kaynaklar:

Knowingly taking a placebo can still reduce your pain
http://www.sciencealert.com/knowingly-taking-a-placebo-might-still-reduce-pain

Open-label placebo treatment in chronic low back pain: a randomized controlled trial.
http://journals.lww.com/pain/pages/articleviewer.aspx?year=9000&issue=00000&article=99404&type=abstract DOI: 10.1097/j.pain.0000000000000700

---