Arı larvalarının işçi arılara dönüşmesinde, "arı ekmeği" adı verilen polen ve baldan oluşan menülerinin, mikroRNA adı verilen düzenleyici bitki molekülleri bakımından zengin olmasının payı bulunduğu ortaya kondu. Şöyle ki, mikroRNA molekülleri arı gelişimini geciktiriyor ve arıların yumurtalıklarının inaktif kalmasını sağlıyor.  Çin'de bulunan Nanjing Üniversitesi'nde yapılan bu araştırmanın ayrıntıları, PLOS Genetics dergisinde yayımlanan bir makale ile paylaşıldı.

Bilimciler, bir bal arısı larvasının işçi mi yoksa kraliçe mi olacağını belirleyen karmaşık süreçte, hayvanın nasıl beslendiğinin önemli rol oynadığının uzun süredir farkındaydı. İşçilerin başlıca besini "arı ekmeği" iken, kraliçeler ise bakıcı arıların salgı bezlerinden salgılanan "arı sütü" ile ziyafet çekiyordu. Arı ekmeği, arı sütünden çok daha yüksek ölçüde bitki mikroRNA'sı içerir. Bu nedenle araştırmacılar, bitkilerde gen ifadesini düzenleyen bu moleküllerin, arılardaki hiyerarşinin oluşumundaki payını incelemeye karar verdi.

Yapılan çalışma sonucunda, laboratuvarda yetiştirilen bal arılarının, bitki mikroRNA'sı bol bir menü ile beslendiklerinde daha yavaş geliştikleri, bedenlerinin daha küçük kaldığı ve yumurtalıklarının da büyümediği görüldü. Bitki mikroRNA'sının meyve sineği larvaları üzerinde de benzer bir etkisi bulunuyor; üstelik meyve sinekleri arılar gibi sosyal böcekler değil.

Bilimciler, arı ekmeğinde en sık rastlanan bitki mikroRNA'larından birinin, bal arılarındaki TOR genini hedef aldığını fark etti. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, kraliçe gelişiminde eskiden arı sütünün varlığının  önemli olduğunu varsayan görüşün yerine, bitki mikroRNA'sının yokluğunun önemli olduğuna işaret ediyor. Dolayısıyla, hayvanlar âlemi ile bitkiler âlemi arasındaki ilginç bir etkileşimle daha karşılaşmış oluyoruz.

Ekipten Dr.Xi Chen şöyle açıklıyor: "Bal arısı gelişiminin, bitki mikroRNA'sı ile düzenlenişi, koloni başarısı için iki tür arasındaki evrimsel bir uyumu gösteriyor. Bu alanda ileride yapılacak çalışmalar, sosyalliğin evriminde besin işlenmesinin etkisine ışık tutabilir."

---

Kaynak: Phys.org, "Honeybees become workers or queens depending on the plant microRNAs in their diet"
<https://phys.org/news/2017-08-honeybees-workers-queens-micrornas-diet.html>

İlgili Makale: Zhu K, Liu M, Fu Z, Zhou Z, Kong Y, Liang H, et al. (2017) Plant microRNAs in larval food regulate honeybee caste development. PLoS Genet 13(8):e1006946.  doi.org/10.1371/journal.pgen.1006946 

---