Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Antik mağara ayıları, İngiltere'den Rusya'ya yüzlerce hatta binlerce yıl boyunca Taş Devri sanatçılarını etkilemiş belki de bir anlamda mağara çizimlerine ilham kaynağı olmuştu. Hatta bunlardan bazıları daha önceki yıllarda Neandertallerin de çizmiş olduğundan şüphelenilen bugünkü Fransa sınırları içindeki 30.000 yıllık bir galeri niteliğindeki Chauvet mağarasının duvarlarını da süslemekteydi.
Ancak mağara ayıları, yaklaşık 24.000 yıl kadar önce yok olmuştu ve yeni bir araştırma bu yok oluşun neden ve nasıl gerçekleşmiş olduğu ile ilgili bir takım ip uçları elde ettiler. İklim değişikliği ve değişimi, özelleşmiş diyetler ve nevi şahsına münhasır kış uykusu stratejileri gibi sebepler uzun zamandır mağara ayılarının yok oluşunu açıklamaya çalışan hipotezlerden birkaç tanesini oluşturuyor diyebiliriz.
Ne var ki, yakın akrabaları olan kahverengi ayıların bugün hala yaşıyor olması sebebiyle bilim insanları bu olasılıklar listesini bir miktar daraltmanın mümkün ve hatta anlamlı olabileceği üzerinde durdu. Bunu gerçekleştirmek için araştırmacılar diyetin veya temel beslenme alışkanlığının en önemli göstergelerinden birini incelemeye koyuldu: dişleri.
Dişler, çene kemiğinin içinde bir kez yerini tamamen aldıktan sonra, daha fazla büyümez veya küçülmezler; yalnızca kullanıldıkça aşınabilirler. Bugün dişçiler arasında da gittikçe yayılan taşınabilir tarayıcılardan yararlanan araştırmacılar, mağara ayıları ve diğer kuzey yarım küre ayılarının (kutup ayıları ve siyah Asya ayıları da dahil olmak üzere) alt çene azılarının üç boyutlu tarama görüntülerini oluşturdu.
Araştırmacılar daha sonra bu detaylı görüntüleri kullanarak, farklı azı kronlarının (taç, girinti çıkıntı) karmaşıklık düzeylerini karşılaştırmak üzere tepelerin organizasyonunu ve tepeler arası uzaklıkları incelemeye koyuldu. Mağara ayılarının tüm ayılar içinde en karmaşık azı dişlerine sahip oldukları dolayısıyla ileri düzeyde özelleşmiş bir vejetaryen diyetleri olmasının son derece mümkün olduğunu tespit eden araştırmacılar bulgularını Washington'da gerçekleştirilen International Conference of Vertebrate Morphology'de (Uluslararası Omurgalı Morfolojisi Konferansı) sundu.
Bu durum da kendi başına bu hayvanların yok olmalarına giden yolun önünü açmış, onları yok olmaya daha açık hale getirmiş veya direkt olarak sebep olmuş olabilir.
Yine de araştırmacılar daha da cezbedici nitelikteki ipucunun mağara ayılarının ikinci azılarının şeklinde yattığını belirtiyor. Çünkü bu dişin yapısı ayılardan ayılara ve altında oldukları çevresel strese göre oldukça yüksek oranda değişkenlik gösterebiliyor. Devam çalışmalarında bu detaya odaklanılarak gerçek yok oluş sebebinin, diyet olup olmadığının anlaşılması hedefleniyor.
Ancak mağara ayıları, yaklaşık 24.000 yıl kadar önce yok olmuştu ve yeni bir araştırma bu yok oluşun neden ve nasıl gerçekleşmiş olduğu ile ilgili bir takım ip uçları elde ettiler. İklim değişikliği ve değişimi, özelleşmiş diyetler ve nevi şahsına münhasır kış uykusu stratejileri gibi sebepler uzun zamandır mağara ayılarının yok oluşunu açıklamaya çalışan hipotezlerden birkaç tanesini oluşturuyor diyebiliriz.
Ne var ki, yakın akrabaları olan kahverengi ayıların bugün hala yaşıyor olması sebebiyle bilim insanları bu olasılıklar listesini bir miktar daraltmanın mümkün ve hatta anlamlı olabileceği üzerinde durdu. Bunu gerçekleştirmek için araştırmacılar diyetin veya temel beslenme alışkanlığının en önemli göstergelerinden birini incelemeye koyuldu: dişleri.
Dişler, çene kemiğinin içinde bir kez yerini tamamen aldıktan sonra, daha fazla büyümez veya küçülmezler; yalnızca kullanıldıkça aşınabilirler. Bugün dişçiler arasında da gittikçe yayılan taşınabilir tarayıcılardan yararlanan araştırmacılar, mağara ayıları ve diğer kuzey yarım küre ayılarının (kutup ayıları ve siyah Asya ayıları da dahil olmak üzere) alt çene azılarının üç boyutlu tarama görüntülerini oluşturdu.
Araştırmacılar daha sonra bu detaylı görüntüleri kullanarak, farklı azı kronlarının (taç, girinti çıkıntı) karmaşıklık düzeylerini karşılaştırmak üzere tepelerin organizasyonunu ve tepeler arası uzaklıkları incelemeye koyuldu. Mağara ayılarının tüm ayılar içinde en karmaşık azı dişlerine sahip oldukları dolayısıyla ileri düzeyde özelleşmiş bir vejetaryen diyetleri olmasının son derece mümkün olduğunu tespit eden araştırmacılar bulgularını Washington'da gerçekleştirilen International Conference of Vertebrate Morphology'de (Uluslararası Omurgalı Morfolojisi Konferansı) sundu.
Bu durum da kendi başına bu hayvanların yok olmalarına giden yolun önünü açmış, onları yok olmaya daha açık hale getirmiş veya direkt olarak sebep olmuş olabilir.
Yine de araştırmacılar daha da cezbedici nitelikteki ipucunun mağara ayılarının ikinci azılarının şeklinde yattığını belirtiyor. Çünkü bu dişin yapısı ayılardan ayılara ve altında oldukları çevresel strese göre oldukça yüksek oranda değişkenlik gösterebiliyor. Devam çalışmalarında bu detaya odaklanılarak gerçek yok oluş sebebinin, diyet olup olmadığının anlaşılması hedefleniyor.
Kaynak ve İleri Okuma
- Carolyn Gramling, Rigid vegetarian diet may have done in ancient cave bears, 1 Temmuz 2016, www.sciencemag.org/news/2016/07/rigid-vegetarian-diet-may-have-done-ancient-cave-bears
- doi:10.1126/science.aag0637
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
18 Şubat 2016
Hangi Lamba Tipi Böcekleri Daha Çok Cezbediyor
16 Mayıs 2016
Neden Mor Renkte Memeli Yok?
17 Ekim 2016
Maymunlar da Neyi Bilmediklerini Biliyorlar
02 Ağustos 2015
Devasa Penisiyle Kendisini Kaşıyan Tapir
06 Haziran 2016
Sakallı Tavukların Gizemi Çözüldü
05 Mayıs 2015
Balinalar Esnek Sinirlere Sahip