Kapak Görsel: Bu sanal diş yapısı 410 milyon yıl yaşındaki bir balık fosiline (Romundina stellina) ait. Mor ile sarı renkler nihai dişlerin ilk ortaya çıkışlarını sembolize ediyor

Birkaç milimetre boyutlarındaki diş plağı; keşfinden ve dişin sahibi balığa dair bir örnekleme yapılmadan 40 yıldan fazla bir süredir bir kutuda bulunuyordu. Hollanda'daki Naturalis Biodiversity Center'dan ve İngiltere'deki University of Bristol'den paleontologlar; yüksek enerjili X-ışınlarını kullanarak fosil üzerinde çalışmalar yaptılar. Çalışmalar neticesinde diş ve kemiklerin gelişimi ve yapısı ortaya çıkarıldı.

Çalışma bulguları Biology Letters 'da yayımlandı.

Dişler, günlük yaşamımızda önemli bir işleve sahiptir. Bununla birlikte; çene ve dişler omurgalıların evrimindeki önemli yeniliklerdendir. Omurgalı hayvanların %98'inden fazlası çenelere sahiptir.

Yine de çene ve dişlerin ilk koşulları ve kökeni zamanın derinliklerinde gizlidir. İlk çeneli omurgalıların diş fosillerine dair aramalar; kelimenin tam manasıyla samanlıkta iğne aramaya benzetilebilir. Bu arama, kayaların asitle çözünmesinin ardından geriye kalan kırıntı boyundaki minik parçalar ve fosil kalıntılarıyla dolu bir kutuya bakma şeklinde gerçekleşiyor.

Makalenin yazarlarından Martin Rücklin (Naturalis Biodiversity Center) şöyle diyor:

"İlk diş plaklarından birisinin içindeki dokuları ayırt edebildik ve iç yapısını gözlemleyebildik. Güçlü bir programlama ile binlerce X-ışınını birleştirdik ve ilk dişin gelişimini gösteren bilgisayar modelleri ürettik." 

University of Bristol'den Philip Donoghue:

"Biz ilk dişlerin bizimkilere benzediğini gösterdik --fakat ilkel balıkların vücut ölçülerine göre yapılanmış. Bu da dişlerin omurgalı evriminde çok daha önceleri ortaya çıkan ölçülerden evrildiği düşüncesini destekliyor" diyor.

Rücklin ekliyor:

"Bulgularımız; yaşam ağacında (en.Tree of Life) düşündüğümüzden daha derinde bir yerlerde kök buluyor. Daha bazal çeneli omurgalılara ve aynı zamanda da çenesiz fosillere bakacağız. İlk çeneler ve dişler düşündüğümüzden daha az entegre olmuş gözüküyor ve dişler beklediğimizden daha kompleks bir yapıda görünüyorlar. Bir sonraki aşamada, dişlerin bu ilk evrelerini ve sahip olduğumuz çenelerin ve dişlerin kompleks yapısının nasıl evrimleştiğini araştıracağız."

---

 

Araştırma Referansı: M. Rucklin, P. C. J. Donoghue. Romundina and the evolutionary origin of teeth. Biology Letters, 2015; 11 (6): 20150326 DOI:10.1098/rsbl.2015.0326
Kaynak: Naturalis Biodiversity Center, "Forgotten fossil indicates earlier origin of teeth", https://science.naturalis.nl/en/about-us/press/pressreleases/forgotten-fossil-indicates-earlier-origin-teeth/