Araştırmacılar sonunda, Stonehenge’in yapıldığı kayaların nereden çıkartıldığını belirlediler. İngiltere’de bulunan bu yapı yapılmadan 500 yıl önce, taşlar şuanda bulunduğu yerden 225 km uzaklıktaki Wales’den getirilmiş. Araştırmacılara göre,  neolitik döneme ait bu yapının ilk yapıldığı yerin de Wales olma ihtimali var. Bu yapı, Wales’de yapıldıktan sonra yeniden ayrılıp Wiltshire’e (şuanda bulunduğu yer) taşınmış olabilir.

Uzunca bir süredir, Stonehenge’in yapımında kullanılan ve ‘’bluestones’’ olarak bilinen görece küçük kayaların Wales’den geldiği biliniyordu. Fakat bilim insanları, bu kayaların tam olarak nereden çıkartıldığını belirleyememişlerdi. Şimdi ise, İngiltere’den arkeologlar ve jeologların oluşturduğu bir araştırma takımı, Stonehenge’in yapıldığı kayalar ile boyut olarak uyuşan deliklerin olduğu bir maden belirlediler.

Bluestone, Stonehenge’in yapıldığı yabancı taşlara verilen bir isim. Bu taşların büyük bir çoğunluğu, Wales’den geldiği belirlenen benekli dolerit ve riyolitden oluşuyor. Fakat, buradaki kafa karıştırıcı nokta, Stonehenge’in yapısında aynı zamanda büyük kumtaşı olarak bilinen görece büyük boyutta tek parça taşlar da bulunuyor. Bu taşların, yapının şuanda bulunduğu yere yakın bir yerden çıkartıldığı biliniyor. Bu yapıyı yapanların, dolerit ve riyolitden oluşan taşları neden bu kadar uzaktan getirdikleri ise merak konusu.

Yapılan yeni çalışmada, bu yapıya uzaktan taşınan taşların nereden çıkartıldığı belirlendi. Fakat, aynı zamanda bilim insanları bu yapıyı yapanlar tarafından arkada bırakıldığı düşünülen benzer kayalara ve yük rampası olarak kullanıldığı düşünülen kayalara da ulaştılar.

Buradaki ilginç konu ise, bu yapının ilk olarak ne zaman kullanıldığı üzerinde şekilleniyor. Araştırma takımı radyokarbon ya da karbon 14 metodu olarak bilinen yöntemle, yapıda çalışan işçilern kamp ateşlerinde bulunan yanmış fındık ve  kömür kalıntılarının hangi tarihe ait olduğunu belirlediler. Bulgulara göre, bu taşlar Stonehenge’in yapısında kullanılmadan çok uzun süre önce çıkartılmıştı.

Kayaların yaklaşık olarak milattan önce 3400 yılında Craig Rhos-y-felin olarak adlandırılan bölgede ve milattan önce 3200 yılında Carn Goedog olarak adlandırılan çıkarıldığı belirlendi. Ayrıca, Stonehenge’in yaklaşık olarak milattan önce 2900 yılında yapıldığı biliniyor. Yani bu yapı, 500 yıl öncesinde madene yakın bir yerde yerel bir anıt olarak kullanılmış ve daha sonra taşınmış olabilir.

Antiquity dergisinde yayımlanan çalışma ayrıca, bu kayaların nasıl yapıldığı ve nasıl madenden çıkartıldığı ile ilgili ipuçları veriyor. Taşların maden çıkartılması için insanlar, ağaç takozları sütunların arasındaki çatlakların içerisine yerleştirdiler ve ağacının yağmur suyu ile şişmesiyle taşları ayırabildiler.

Daha öncelerde kayaların deniz yoluyla taşındığı fikrini savunan çalışmalara rağmen, araştırmacılar herbirinin ağırlığı yaklaşık 2 ton olan kayaların kara yoluyla taşındığını düşünüyorlar. Araştırmacılara göre, bu kayaları taşımak için de yuvarlak kalasların üzerinde sürüklenme yöntemi kullanılmış olabilir.

Araştırmacılardan Parker Pearson’un belirttiğine göre; eğer Wales’de anıtın yapıldığı ilk yer tam olarak belirlenebilirse, Stonehenge’in niçin yapıldığı ve kayaların bu kadar uzaktan neden getirildiğinin arkasındaki gizem çözülebilir.

---

Kaynak: Fiona Mcdonald, Stonehenge might have been built in Wales first, new evidence suggests, ScienceAlert, Retrieved from http://www.sciencealert.com/stonehenge-might-have-been-first-built-in-wales-evidence-suggests

---