Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör

Pi Sayısı 


Pi sayısı; aslında dairenin çevresinin çapına bölünmesi ile elde edilen bir orandır. Matematikte yapılan birçok hesaplamada, pi'nin kabul edilen değerine dayalı olarak yapılan hesaplamaların hassasiyeti de değişkenlik gösterir.

"Pi" Günü 


Bugün saat 09.27'de Dünya'nın birçok yerinde, bilim insanları ve özellikle de matematikçiler çok özel bir günü kutlayacaklar. Her yıl 3. ayın 14. günü Dünya "Pi" Günü olarak kutlanır.

Pi 'nin Hikayesi


Pi sayısı, neredeyse 4000 yıldır biliniyor. Fakat sayının tam değerini hala bilemiyoruz ve tam ifadeye yaklaşan bir değerle ifade ediyoruz.
Antik çağda, Babilliler dairenin alanını yarıçapının karesininin 3 katını alarak hesaplamışlar, bu hesaplama da pi'ye 3 değerini vermiş. Babil dönemine ( yaklaşık olarak M.Ö 1900 - M.Ö 1680 ) ait bir tablette pi değeri daha yakın bir değerle; 3.125 olarak belirtilmiş.
Milattan önce 1650'lerde Rhind Papirüsü; Antik-Mısır'ın matematiği hakkında bize bilgiler sunuyor. Mısırlılar dairenin alanını hesapladıkları formulde pi için yaklaşık değeri 3.1605 olarak almışlar.
Pi'nin ilk hesaplanması ise Syracuse (Siraküs)'de antik dünyanın en önemli matematikçilerinden birisi olan Arşimet ( M.Ö 287-212 ) tarafından  yapıldı. Arşimet; Pisagor Teoremi'ni kullanarak birisini dairenin içerisine çizdiği diğerini de daireyi kapsayacak şekilde dışına çizdiği iki düzgün çokgenin alanlarını bularak dairenin yaklaşık alanını hesapladı. Böylelikle de dairenin asıl alanı dairenin içindeki ve dairenin dışındaki çokgenler arasında kalan kısımdı. Dolayısıyla çokgenlerin alanları dairenin alanı için üst ve alt sınırları veriyordu. Bu haliyle Arşimet de pi'nin değerini değil bu sınırlara yaklaşık bir değer bulduğunun farkındaydı, bu yüzden de Arşimet; pi'nin değerini 3 tam 1/7 ile 3 tam 10/71 arasında bir değer olduğunu söyledi.

Arşimet'in Pi Hesaplaması


Benzer yaklaşım ünlü Çinli matematikçi ve gökbilimci Zu Chongzhi (429-501) tarafından da kullanıldı. Ancak kitabı yok olduğu için çalışması hakkında çok az şey bilinen Zu Chongzhi; dairenin çevre uzunluğunu çapına bölerek  355/113 gibi bir değer hesapladı. Bu ifadenin pi olduğunu hesaplamak için, Chongzhi düzgün bir 24,576-gen çizmekle başlamalıydı ve yüzlerce karekök içeren uzunluk hesaplamalarıyla 9 haneli bir ondalık sayı elde etmeyi başardı.
1700'lerde matematikçiler Grek alfabesinden π harfini kullanmaya başladılar. 1706 yılında  William Jones tarafından kullanılan sembol Leonhard Euler tarafından popülerleştirildi.
18. Yüzyılda Fransız matematikçi Georges Buffon pi'yi olasılığa dayalı hesaplayan bir yol buldu.
Pi sayısının görkemi için
Pi Gününüz kutlu olsun !
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir