Okyanus planktonlarını enfekte eden bir virüs, planktonun hücrelerini yeniden programlayarak, organizmanın besin alma biçimini değiştirebiliyor.

Exeter Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, fitoplanktonları (okyanusun üst kısmında süzülen bitki benzeri mikropları) enfekte eden OTV6 adlı virüsün DNA'sı üzerinde yaptıkları çalışmada, virüsün fitoplanktondan gen çaldığını saptadı. Bu işlem, şaşırtıcı bir şekilde, enfekte olan planktonun bir süreliğine (virüs onu öldürene dek) bazı besinleri daha iyi almasını sağlıyor.

Gezegenimizin karbonunun çoğu, alglerin ölümü ve okyanus tabanına batması süreci dolayısıyla, denizlerde depolanmış durumda bulunuyor. Exeter ekibinin araştırması, bu sürecin başka bir yönünü gösteriyor. "Vitaminlerin ve besinlerin erişilebilirliği, bu fitoplanktonların nasıl işleyeceğini belirliyor," diyor Prof. Thomas Richards.

"Bu virüsün, fitoplanktonun besinleri elde ediş biçimini yeniden programladığını gösterdik. Bu da onların nasıl büyüyeceğini ve muhtemelen karbon dioksiti nasıl soğuracaklarını etkiliyor. Virüslü hücreler, kısa vâdede daha rekabetçi oluyor. Bu durum, virüsün üremesi açısından virüse yarar sağlıyor. Virüs daha sonra kendisi hazır olduğunda ise hücreyi öldürüyor ve başka canlılara bulaşmak için çok sayıda virüsü serbest bırakıyor, " diye açıklıyor Richards.

Bilimciler, PNAS dergisinde ayrıntılarını paylaştıkları çalışmada Ostreococcus tauri adlı bir fitoplankton türünü inceledi. Virüsler sıklıkle enfekte olmuş hücrelerin işlevini değiştirir ve bu vakada da fitoplanktonun amonyum alım biçimini değiştiriyorlar. Amonyum, deniz fitoplanktonları için önemli bir azot kaynağıdır.

"Bu önemli bir şey, çünkü azotun erişilebilirliği çoğu zaman fitoplankton büyümesini sınırlandırır. Elde ettiğimiz bulgular, virüsün fitoplanktondan çaldığı bir geni kullanarak, enfekte olan fitoplanktona besinlerin nasıl alınacağını kontrol edebildiğini gösteriyor. Bu sonuç, virüslerin fitoplankton fizyolojisinive ekolojisini nasıl manipüle ettiklerinin ve denizlerdeki besin çevrimlerini nasıl etkilediklerinin anlaşılması açısından büyük önem taşıyor," diyor Dr. Adam Monier.

Virüsler okyanuslarda bolca bulunur. Ama araştırmacılar onların anlaşılmasına yönelik çalışmaların şimdilik yetersiz olduğunu belirtiyor. Okyanuslardaki virüslerin, ev sahiplerini (konak canlıları) ve dolayısıyla ekosistemi nasıl etkiledikleri hakkında daha fazla araştırmanın yapılması gerekiyor.

---

Kaynak: Phys.org, "Virus reprograms ocean plankton"
<https://phys.org/news/2017-08-virus-reprograms-ocean-plankton.html>

İlgili Makale: Adam Monier el al., "Host-derived viral transporter protein for nitrogen uptake in infected marine phytoplankton," PNAS (2017). www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.1708097114

---