Sadece beyindeki östrojen seviyesini yükselterek, vücudun geri kalanında herhangi bir yan etkiye sebep olmadan, menopozun bazı semptomlarını tedavi etmek mümkün olabilir.

Yıllardır, kadınların menopoz döneminde yaşadığı ani sıcak basmaları, depresyon ve menopoz kaynaklı bunamayı tedavi edebilmek için uygulanan östrojen hormon terapisi (HRT) tartışmalı bir yöntem olagelmiştir. Genellikle başarılı olsa da, bu terapi yönteminin kanser, kalp rahatsızlıkları ve felçe sebep olduğu bilinmektedir. Şimdilerde ise bilim insanları, östrojen seviyesini sadece beyinde arttırarak menopozun sebep olduğu semptomları tedavi edebilecek daha güvenilir bir yöntem buldular. Araştırmacılar; farelerde işe yarayan bu yeni tedavi yönteminin insanlarda aynı başarıyı göstereceğini umuyorlar.

The University of Southern California nörofarmakolojisti Roberta Brinton’a göre, “Bu tedavi yöntemi, menopoza bağlı depresyon ya da ani sıcak basmaları yaşayan kadınlarda işe yarayabilir.”

Rahim ameliyatı ya da kanser tedavisine bağlı prematüre bir menopoz durumu yoksa her kadın ortalama 50 yaşlarında menopoz dönemine girer ve vücuttaki östrojen seviyeleri düşmeye başlar. Bu hormonsal değişiklikler ani sıcak basmaları, depresyon, bunama ve kemik erimesi gibi semptom ve hastalıklara sebep olabilir. 20. Yüzyılın son yarısında doktorlar, menopoz döneminde uygulanan HRT ile kadınların geçiş dönemini atlatmasının kolaylaşacağını ve östrojen yoksunluğunun sebep olduğu uzun dönemli etkilerin azalacağını düşünüyorlardı. Fakat araştırmacılar bu tedavi yönteminin kalp hastalıkları, rahim ve göğüs kanseri ve felç riskini arttırdığını fark ettiler ve doktorlar tedavide kullanılan ilaçları reçeteye yazmamaya başladılar.

University of North Texas Health Science Center biyokimyageri Laszlo Prokai ile çalışan araştırmacılar, vücuttaki östrojen üretimi üzerine araştırma yürütürken, östrojen üretmenin metabolik yolunun sadece beyinde aktif olduğunu keşfettiler. 10β,17β-dihidroksyestra 1,4 dien-3-bir (DHED) diye adlandırdıkları bileşimin beyinde aktif östrojen formunu alabileceğini ve bu amaçla kullanılan ön ilacın kalp, rahim ya da göğüs dokusunda değil sadece beyindeki östrojen oranını arttırarak, istenmeyen yan etkilerin ortadan kaldırılabileceği tezi üzerinde çalıştılar.

Araştırmacılar farelere DHED dozu verdiklerinde, beyindeki östrojen seviyesi artmasına rağmen, bu seviye vücudun geri kalanında sabit kaldı. Üstelik, bilim insanları Science Translational Medicine.dergisinde, yumurtalıkları olmayan dişi farelerde – ani sıcak basmaları, depresyon, hafıza kaybı ve felce yatkındırlar- DHED bu sinir sistemine bağlı menopoz semptomlarını, vücudun geri kalanında her hangi bir etkiye sebep olmaksızın ortadan kaldırdığını belirttiler.

Prokai’ye göre “Bu ön ilaçlar, vücudun geri kalanında her hangi bir etkiye sahip olmadıkları için, östrojen yetersizliğinin sebep olduğu nörolojik ve psikiyatrik semptomları tedavi edebilir.” Proaki; DHED’in özellikle rahim ameliyatı sonucu erken menopoza giren kadınların, ani hormonsal değişimlere bağlı olarak yaşadığı uzun süreli semptomları ortadan kaldırmak için oldukça etkili olduğunu dile getirmektedir.

Brinton ön ilaçların, özellikle kanser riski taşıyan hastaları tedavi etmede gelecek vaat etse de, östrojen yoksunluğu çeken her kadında işe yaramayabileceğini söylüyor. “Özellikle beyini hedef alan bir tedavi yöntemi avantajlı gibi gözükse de, hormon kaybına bağlı kemik erimesi ve diğer hastalıklara karşı korumada yetersiz kalabilir. Çünkü sadece beyin değil vücuttaki diğer organlar da östrojene ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden, kemikler gibi östrojen hormonuna ihtiyaç duyan diğer organlarda da işe yarayabilecek ön ilaçların geliştirilmesi gerekiyor.”

---

Kaynak:
Sarah C. P. Williams (22 July 2015).A safer estrogen therapy for women?.Science Magazine Retrieved 24 July 2015 from http://news.sciencemag.org/biology/2015/07/safer-estrogen-therapy-women

---