Mars'ın incecik havasında dönen bir toz hortumu, Dünya'da gerektirdiğinden daha yüksek bir yukarı yönlü hava akımı gerektirmektedir.

Bu açıklama Huntsville Alabama Üniversitesi'nin yaptığı bir araştırmanın sonucudur. Aynı araştırma dahilinde daha önceki buluşlar, Amerikan Jeofizik Birliği'nin San Francisco'daki güz toplantısında sunuldu.

Mars'daki toz hortumu güçlü bir ısı yayımı (konveksiyon) gerektirmekte. Isı yayım ve yüzey türbülansı oranlarına bakan araştırma ekibi, bu hesapla yukarı hava akımının düşük rüzgar ve türbülansın üstesinden gelecek bir akım noktası bulmaya çalıştı. Mars'da sürtünmeden kaynaklı enerji dağılımı sebebiyle hortumun olacağını düşündüğümüz bölgede kolaylıkla dağılıyor. Yüzeydeki bu türbülans ve düşük rüzgar akımı sebebiyle Dünya'da gerekenden iki kat fazla konvektif yukarı akım gerekiyor.

Ekip, Viking Lander görevi dahilinde toz hortumları üzerine yapılan meteorolojik gözlemlere dayanan eski araştırmalardaki verileri toplayarak ve kombinleyerek, toz hortumu başlangıç noktasını bulmaya çalıştı. Aynı zamanda bu verileri ve tek boyutlu Mars'ın zemin yüzeyine yakın sınır tabakası modelini, konveksiyon ve yüzey sürtünmesi hız oranının eşik değerini hesaplamakta kullandılar. Çünkü  bu değer toz hortumu oluşması için gereken minimum konveksiyon değerlerini gösterecekti.

Toz hortumları Dünya'da nadiren meteorolojik merakın üzerine çıksa da, Mars'da bazen bu hortumlar Dünya'dakilerin seviyesine çıkabiliyor. (100 metre genişliğinde 18 km Mars yüzeyinden yükseğe açılan toz hortumları)

Araştırma dahilinde, hortum sebebi ile havalanan toz bulutlarının yarattığı Mars havaküresindeki (atmosferindeki) toz miktarı ve radyatif kuvvetine bakıldı. Bu parametreler gezegenin iklimini önemli ölçüde etkiliyor.

Mars'daki havaküre son derece ince, o sebeple tozlar Mars'da Dünya'nın kalın havaküresinde yarattığı etkinin çok daha fazlasını yaratıyor. Tozlar Mars'da gündüz yüzeyi soğutuyor, ve gece havayı ısıtan uzun-dalgalı radyasyon yayıyor.

 

Referans  :  University of Alabama Huntsville. "Dust devil and the details: Spinning up a storm on Mars." ScienceDaily. ScienceDaily, 18 December 2014.