Astronomlardan oluşan uluslararası bir araştırma ekibi, kozmik tarihinin yüzde 90'ı boyunca galaksilerin yükselişinin ve yok oluşunun diyagramını çıkardı. Araştırmacıların, özellikle bugüne kadarki en hassas astronomik ölçüm ve hesaplamaları da barındıran çalışmaları The Astrophysical Journal'de yayımlandı.

The FourStar Galaxy Evolution Survey (ZFOURGE) adı ile bilinen genel inceleme kapsamında, araştırmaya dahil edilen galaksilerin buğulu ve sönük oluşum aşamalarından, olgun parlak devlere dönüşene kadarki durumlarının çok renkli fotoğraf albümleri oluşturuldu. Araştırmacılar bunu, tamamı kozmik zamanda 12 milyar yıllık bir dönemin içinde bulunan ve galaktik çeşitliliğin seviyesini gösteren 70.000'den fazla galaksinin uzaklık ve parlaklığını ölçerek başardı.

Bahsi geçen fotoğraf albümü, Şili'deki Las Campanas Gözlemevi'ndeki 6.5 metrelik Baade Teleskobunun FourStar kamerası ile infrared (kızılötesi) ışığa duyarlı yeni bir filtre ağından yararlanarak çekilen fotoğraflardan oluşturuldu. Tüm fotoğrafların çekilmesi 45 gece sürdü. 70.000 galaksiden gelen ışığın 3 boyutlu haritasını da çıkartan araştırmacılar, bizi direkt uzak ve geçmiş evrene bağlayan köprüyü kurdu ve tüm galaksilerin bizim galaksimize olan uzaklığını doğru bir şekilde ölçmeyi de başardı.

3 boyutlu harita aynı zamanda genç evrende -yani bundan yaklaşık 12.5 milyar yıl önce- var olmuş galaksileri de ortaya çıkardı. Bu yolla evrenin erken döneminin ve ilk 1-1.5 milyar yıllık döneminin daha iyi biçimde anlaşılabilmesi hedefleniyor.

Ancak proje yalnızca uzak mesafedeki ve çok uzak geçmişteki evrenlerle ilgili değil; ZFOURGE ile elde edilen tüm veri ve bilgiler bilim insanlarına, kendi galaksimizin gençliğinde nasıl olduğuna dair bugüne kadarki en iyi görüşü ve kapsamlı inceleme şansını yaratıyor.



Bundan yaklaşık 10 milyar yıl önce, bizim Samanyolu galaksimiz gibi galaksiler çok çok daha küçüktü ancak bugün üretiyor olduklarından 30 kat daha hızlı biçimde (oranda) yıldız oluşturuyorlardı.

ZFOURGE ise astronomlara evrilen galaksi popülasyonuna dair yüksek oranda tamamlanmış ve geçerli bir bakış açısı kazandırarak şu tip soruların cevaplandırılmasının da önünü açtı: Galaksiler zamanla nasıl büyür? Yıldızları ne zaman oluşturarak bugün gözlemlendikleri parlak ve devasa hallerini alırlar?

Araştırmada elde edilen ilk görüntülerde, araştırma ekibi galaksi kümelerinin bilinen ilk örneklerinden birini keşfetti. 'Galaksi şehri' olarak anılan bölge, galaksilerin yoğun konsantrasyonu bulunan ve evren yalnızca 3 milyar yaşında iken oluşmuş bir yapıyı ifade ediyor. Evrenin bugün 13.7 milyar yıl olan yaşı ile karşılaştırıldığında, keşfin önemi ve bölgedeki galaksilerin yoğunluğu dolayısıyla yarattığı heyecan daha net bir biçimde ortaya çıkmaktadır.

FourStar, özel filtreler ve Las Campanas'taki hava koşullarının bu kümenin keşfini sağladığını belirten FourStar enstrümanını inşa eden Carnegie Institution for Science araştırmacısı Eric Persson, bu kümenin göğün nispeten iyi incelenmiş bir kısmında bulunduğuna dikkatleri çekti.

---

Kaynak : Caroline M. S. Straatman, Lee R. Spitler, Ryan F. Quadri, Ivo Labbe, Karl Glazebrook, S. Eric Persson, Casey Papovich, Kim-Vy H. Tran, Gabriel B. Brammer, Michael Cowley, Adam Tomczak, Themiya Nanayakkara, Leo Alcorn, Rebecca Allen, Adam Broussard, Pieter van Dokkum, Ben Forrest, Josha van Houdt, Glenn G. Kacprzak, Lalitwadee Kawinwanichakij, Daniel D. Kelson, Janice Lee, Patrick J. McCarthy, Nicola Mehrtens, Andrew Monson, David Murphy, Glen Rees, Vithal Tilvi, Katherine E. Whitaker. The FourStar Galaxy Evolution Survey (ZFOURGE): ultraviolet to far-infrared catalogs, medium-bandwidth photometric redshifts with improved accuracy, stellar masses, and confirmation of quiescent galaxies to z~3.5. The Astrophysical Journal, 2016

---